Vrees voor vloedgolf aan ontslagen: is omscholing de oplossing?

Het coronavirus houdt zich redelijk op de achtergrond, maar de economische gevolgen ervan worden er niet minder om. Veel bedrijven maken zich op voor reorganisaties en om die reden wordt er in sommige branches gevreesd voor 'een vloedgolf aan ontslagen'. Omscholen, dat is een veelgehoorde oplossing: maar volgens arbeidseconoom Tom Wilthagen is Nederland daar niet erg goed in, zo zegt hij in De Telegraaf.

Hoewel de maatregelen juist versoepeld worden en het optimisme over de economie terugkeert, zijn bedrijven aan het nadenken over het perspectief op de langere termijn en grijpen ze daar vervolgens op in. "Je ziet dat in de catering, bij KLM, in de horeca, de detailhandel", zegt Wilthagen. De afgelopen tijd regent het aankondigingen van reorganisaties: NS, La Place, KLM, cateringbedrijf Sodexo, staalconcern Tata, poppodium Paradiso, de Rai, Ziggo Dome, AFAS Live... Een aantal bedrijven schrapt een derde van de banen. Dat betekent in sommige gevallen wel duizenden ontslagen.

Werkloosheid

Ook de werkloosheidscijfers over juni die het CBS gepubliceerd heeft stemmen somber. Het aantal werklozen in Nederland is in juni met een recordtempo gestegen. Er zijn 74.000 werklozen bij gekomen, wat de teller in totaal op 404.000 zet. Daarmee heeft 4,3 procent van de beroepsbevolking op dit moment geen werk.

LEES OOK: CBS: werkloosheidspercentage stijgt in recordtempo naar 4,3 procent

Wilthagen benadrukt ook dat veel bedrijven nu nog ondersteund worden door de overheid. "Naarmate die straks wordt afgebouwd, zullen veel meer bedrijven met reorganisaties en ontslagen volgen", voorspelt de arbeidseconoom. Er werken ruim 3 miljoen werknemers bij de bedrijven die op dit moment gebruik maken van het steunpakket. Op een beroepsbevolking van 9 miljoen mensen, is dat ontzettend veel.

Steunpakket 3.0

Op dit moment is de politiek bezig met een derde steunpakket. Half augustus wordt daarover verder gepraat. "Uitgangspunt van een nieuwe regeling moet zijn dat werknemers behouden blijven voor de sectoren die de komende jaren het werk en de maatschappelijke opgaven hebben liggen", zegt voorzitter Doekle Terpstra van Techniek Nederland tegen De Telegraaf. Hij pleit samen met met elf andere brancheorganisaties voor een ’deeltijd-NOW’. "Nu gaat de NOW uit van 90 procent compensatie van het loon bij 100 procent omzetverlies. Wij pleiten voor een variant van 45 procent compensatie voor een half jaar. Vervolgens nemen wij als werkgevers de verplichting op ons dat we mensen vasthouden, door ze om- en bijscholing aan te bieden."

Omscholing

Scholing is altijd het toverwoord in crisistijd, constateert de arbeidseconoom. "Maar wie gaat dat betalen? Wie gaat al die mensen begeleiden? Wie heeft zicht op de vaardigheden van de mensen die hun werk verliezen? We hebben in Nederland een heel fragiele infrastructuur om dit te doen. Dit worden spannende maanden. De minister trekt nu 50 miljoen euro hiervoor uit. Dat is maar een fractie van wat nodig is."

Minister Koolmees (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) heeft volgens Wilthagen wel de juiste visie, maar "hij moet het doen met instituties uit de jaren vijftig en zestig". Om in aanmerking te komen voor het tweede steunpakket (de NOW-regeling), moesten werkgevers beloven het omscholen van hun werknemers te stimuleren. Wilthagen benadrukt dat we prima mensen binnen sectoren aan het werk kunnen helpen. "Maar daar heb je nu niks aan. Je moet mensen van de ene sector naar de andere begeleiden en dat kunnen we amper. Daar is ook sinds de vorige crisis niks aan gedaan. Dat is echt falen van politiek en sociale partners.”

Stand van Nederland volgt tijdens de coronacrisis ondernemers: hoe houden zij het hoofd boven water? Kijk de nieuwste aflevering terug via NPO Start!

LEES OOK: CPB: ‘Uitzonderlijke’ krimp economie, werkloosheid zal verdubbelen