Ondernemers en producenten iets minder somber, maar voor hoelang?
Het producentenvertrouwen krabbelt iets op. Door de coronacrisis daalde dat vertrouwen in april naar het laagste niveau sinds de start van de metingen in 1985. Deze maand gaat het ietsjes beter, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Voorzichtig optimisme, maar er komt nog een tweede klap, voorspelt econoom Corné van Zeijl. "Er gaan heel veel ontslagen vallen, dat is bijna zeker. We gaan de grootste recessie meemaken die we sinds de Tweede Wereldoorlog hebben gezien", zegt hij in Goedemorgen Nederland op NPO 1.
Het vertrouwen van de industriële ondernemers ging van -28,7 in april naar -25,1 in mei. Het gemiddelde van de afgelopen twintig jaar staat op 0,6. Dit cijfer geeft de verhouding weer tussen pessimistische en optimistische verwachtingen: een negatief getal geeft dus aan dat er meer pessimisten dan optimisten zijn.
LEES OOK: Producentenvertrouwen zakt naar historisch dieptepunt door coronacrisis
'Het ergste voorbij'
Producenten lijken dus iets positiever dan de voorgaande maand. "Ik denk dat dit betekent dat de industrie misschien wel denkt dat het ergste voorbij is", licht hoofdeconoom van het CBS, Peter Hein van Mulligen, toe. "Ze zijn nog steeds wel heel negatief. Het cijfer van april was het laagste ooit gemeten, dit is het op één na laagste ooit gemeten. Het gaat nog steeds niet heel best."
"Aan de andere kant krabbelt het vertrouwen wel iets op. We zien dat onder andere bij de transportmiddelenindustrie", zegt Van Mulligen. "Dat heeft er onder andere mee te maken dat ondernemers in Duitsland weer wat meer vertrouwen hebben, en Duitsland is natuurlijk een hele belangrijke afzetmarkt voor de Nederlandse industrie." Volgens Van Mulligen zijn we nog niet aan het eind van de tunnel: "Maar een klein stukje licht is er wel te zien."
Op consumenten gerichte branches iets minder pessimistisch
Ook bij branches die zich richten op consumenten gaat het iets beter. Van Mulligen: "Die kregen de afgelopen maand natuurlijk een enorme knauw in het vertrouwen, dat is ook niet zo gek, want hele branches gingen dicht." Om die reden zijn reisorganisaties nog altijd heel negatief, maar bij horeca, kappers en detailhandel is het vertrouwen een beetje teruggekeerd, al zijn ze nog wel overwegend negatief.
Econoom Corné van Zeijl snapt het voorzichtige optimisme. "Het is wel de vraag: zo'n kapper, die gaat kijken: hoe veel omzet kan ik draaien en hoe veel personeel heb ik dan nodig?" Als deze kapper onder de nieuwe omstandigheden niet zo veel personeel nodig heeft, zal hij ze toch moeten ontslaan, denkt Van Zeijl. "Dat zal een tweede deuk in het vertrouwen gaan geven, maar dat komt pas later in het jaar."
Ontslagboete
Woensdagavond bleek dat de ontslagboete uit het eerste steunpakket, die eerst geschrapt zou worden, deels intact blijft. Wel wordt de boete verzacht: na 1 juni hoeven werkgevers niet langer 50 procent van de loonkosten te betalen als zij tot twintig werknemers ontslaan en gebruik maken van de NOW-regeling. Bij de nieuwe regeling moet de werkgever subsidie terugbetalen wanneer hij twintig of meer mensen ontslaat zonder overleg met de vakbonden of de ondernemingsraad. Daarbovenop betaalt hij een boete van 5 procent over de totale loonsubsidie.
Van Zeijl: "Bedrijven zullen dus heel erg gaan kijken: als ik die subsidie ontvang, hoe ga ik straks verder? Hoeveel omzet kan ik nog draaien, wat voor personeel heb ik nodig?" Slechts 26 procent van de MKB'ers heeft gebruik gemaakt van die subsidiemogelijkheden, benadrukt de econoom. "Omdat ze de vrijheid wilden houden om die mensen te kunnen ontslaan als dat nodig is. Als je omzet wegvalt, en je krijgt wel een subsidie voor een gedeelte van je loonkosten, heb je nog altijd een gedeelte dat je zelf moet betalen. Dan heb je dus bedrijven die zeggen: weet je, ik doe die subsidie niet, want ik moet die mensen kunnen ontslaan."
19 werknemers zonder boete ontslaan
De grens wordt dus getrokken bij het ontslaan van 20 man. Betekent dat dus dat je wel, zonder boete, 19 man kunt ontslaan? "Die mensen zorgen wel voor je omzet, dus je gaat ook als ondernemer heel goed nadenken: hoe gaat mijn toekomst eruit zien? Dat is essentieel daarin", zegt Van Zeijl. "Maar het mag wel."
Van Zeijl benadrukt dat het in Nederland überhaupt niet makkelijk is om mensen te ontslaan, en dat is tijdens de coronacrisis niet anders. "Daar moet je de reguliere aanvragen voor doen en dat is een vrij lang proces."