Tweede Kamer wil meer bescherming tegen ongewenste overnames van bedrijven: ‘Al langer angst hiervoor’
Nederlandse bedrijven zouden beschermd moeten worden tegen ongewenste buitenlandse overnames en investeringen, vinden de coalitiepartijen en de PvdA. De Tweede Kamer praat maandag met staatssecretaris Mona Keijzer van Economische Zaken en Klimaat over het beschermen van het bedrijfsleven. FD-journalist Jean Dohmen spreekt in Goedemorgen Nederland over "bijzondere tijden". "Wij doen heel veel dingen die je onder normale omstandigheden nooit zou doen zoals miljarden geven en de salarissen van bedrijven overnemen. Je moet hier toch je coronabril opzetten en er op die manier naar kijken."
De beurs heeft zich inmiddels wat hersteld maar de koersen zijn veel lager dan ze eerst waren. "Die beursgenoteerde bedrijven zijn dus gemakkelijker over te nemen", legt Dohmen uit. "En er zijn ook bedrijven die in problemen komen door de crisis. Bedrijven in het buitenland, zoals bijvoorbeeld China, die een flinke oorlogskas hebben, kunnen gaan kijken wat ze dan over kunnen nemen. Je loopt het risico dat als je uit deze crisis bent, een deel van je bedrijfsleven is opgekocht."
De vraag is volgens Dohmen of er een brede investeringstoets moet komen. "Daarbij ga je als overheid na als bedrijven interesse hebben in een overname of dat verstandig is. Als een bedrijf bijvoorbeeld een hele belangrijke functie in Nederland heeft of daar dan wellicht een stokje voor moet worden gestoken."
'Angst voor overnames'
Deze discussie over ongewenste overnames speelt al langer, aldus Dohmen. "Jaren geleden dreigde KPN te worden overgenomen door América Móvil, een bedrijf uit Mexico van Carlos Slim. Toen is die discussie in Nederland op gang gekomen."
Later kwam daar de angst voor Chinese overnames bij. "Die Chinese staatsbedrijven waren toen allemaal interessante bedrijven aan het opkopen en toen realiseerde men zich dat dat ook niet de bedoeling was. Het besef is toen gegroeid of wij Nederlandse bedrijven niet beter moeten beschermen en of wij ook maatregelen moeten inbouwen zoals bedenktijd. Veel beursgenoteerde bedrijven hebben al dergelijke constructies die ze kunnen activeren als een overname dreigt. In alle landen in het Westen wordt nu nagedacht over zulke opties."
'Kamer wil heel snel handelen'
De discussie gaat om vitale bedrijven. "Dat is een heel rekbaar begrip. Maar als bedrijven om dreigen te vallen, is het juist goed dat er iemand klaarstaat met een zak geld. Dat zal vanmiddag allemaal aan de orde komen in de Tweede Kamer. De discussie loopt al heel lang en er zit heel wat in het vat maar het gaat de Kamer er nu vooral om dat wij heel snel gaan handelen. Dat zie je ook bij de andere maatregelen. Die maatregelen om salaris door te betalen, dat moet allemaal met stoom en kokend water worden ingevoerd. Het risico is dat je te snel handelt en misschien bedrijven gaat helpen waarbij je, als je er rustig naar gaat kijken, afvraagt of het wel nodig is."
Een van die bedrijven is Booking.com. Veel mensen vinden het onterecht dat een bedrijf dat de afgelopen jaren miljarden winst heeft gemaakt, nu opeens bij de overheid aanklopt voor extra geld. "Ik hoorde iemand van het kabinet zeggen: 'Als zij aan de criteria voldoen, komen ze er gewoon voor in aanmerking.' Maar het zijn vrij oppervlakkige criteria waarmee nu wordt gewerkt. Heb je zoveel procent omzetverlies en zo, die kan je gewoon afvinken. Booking.com zegt dat ze daar ook aan voldoen terwijl dat bedrijf vorig jaar 5 miljard dollar winst heeft gemaakt en miljarden aan aandeelhouders heeft uitgekeerd. Als belastingbetaler, die dan het geld moet gaan ophoesten, vraag je je af of dat wel de bedoeling is. Daar loop je tegen de grenzen aan van wat een overheid kan doen."
LEES OOK: Booking.com vraagt steun van de staat: ‘Ik vind het eigenlijk niet heel fair’
'Vrij blinde maatregel'
Volgens Dohmen wil de overheid nu "daadkrachtig zijn" omdat dat van ze wordt verwacht. "Ze willen eigenlijk proberen de economie op te tillen en drie maanden verderop neer te zetten zodat die gewoon door kan gaan. Daar maken ze nu regelingen voor. Dat kan werken maar daar wordt dan ook gebruik van gemaakt door bedrijven waarvan je je kan afvragen of dat wel de bedoeling is."
De crisis hoeft niet de enige oorzaak te zijn dat bedrijven nu in slecht weer verkeren. "Er zijn bedrijven die onvoldoende buffers hebben, slechte investeringen hebben gedaan of al op het punt van omvallen stonden. Eigenlijk is het een vrij blinde maatregel die is genomen. Met de wetenschap die wij nu hebben is het het meest verstandige wat je nu kan doen, maar je ziet nu al de lastige vragen voor de parlementaire enquêtecommissies over een jaar opdoemen. Hoe langer de crisis duurt, hoe vaker deze vragen gesteld zullen worden."
LEES OOK: Minister Kaag: voorwaarden stellen aan staatssteun voor bedrijven