Miljoenen naar bedrijven, maar gaat dit wel eerlijk? ‘Controle wordt een moeilijk ding straks’
Het kabinet trekt 300 miljoen euro uit om de culturele sector te helpen. Ook voor de agrarische sector wordt de portemonnee getrokken, zij kunnen rekenen op 650 miljoen euro. "Er wordt met geld gesmeten momenteel", zegt politiek commentator Wouter de Winther in Goedemorgen Nederland op NPO1. "Er is geen politieke discussie over dit soort bedragen."
Voor de sierteelt en specifieke onderdelen van de voedingstuinbouw komt er een omzetschaderegeling ter hoogte van 600 miljoen euro. De overige 50 miljoen gaat naar fritesaardappeltelers. Zij verkopen normaal gesproken het overgrote deel van hun aardappelen aan de horeca.
Cultureel 'vitale' instellingen
Het geld dat naar de cultuursector gaat is niet voor alle culturele organisaties, maar voor instellingen 'die van vitaal belang zijn'. Het gaat om subsidies voor de culturele 'basisinfrastructuur' en voor instellingen en festivals die meerjarig worden ondersteund door de zes rijkscultuurfondsen. Dat schrijft het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Daar vallen bijvoorbeeld instellingen onder als het Openluchtmuseum, het Rijksmuseum, Theatergroep Maastricht en het Oerolfestival.
"Het duizelt me ook wel een beetje hoe veel geld er nu eigenlijk al is toegezegd", zegt De Winther. Minister van Financiën Wopke Hoekstra heeft aangegeven dat de staatsschuld met 90 miljard euro mag stijgen. Nederland heeft die ruimte omdat die staatsschuld de afgelopen jaren flink is gedaald.
"Dat geld wordt heel snel uitgegeven. En zodra dat gebeurt hoor je weer van de mensen dat het niet genoeg is", merkt De Winther. De politiek commentator wijst er ook op dat deze bedragen niet definitief zijn. Zo blijkt in de horeca dat de subsidie in sommige gevallen niet toereikend genoeg is. In zo'n geval kijkt het kabinet of ze iets moeten bijschaven.
Controle
Er worden van alle kanten steunpakketten geregeld. Dit nog bovenop de werktijdverkortingen die instellingen al krijgen. Hoe wordt er eigenlijk gecontroleerd dat deze miljoenen goed besteed worden? "Je hoort van ondernemers dat ze nu proberen om de omzet of weg te schuiven. Dus ze doen de facturering later, of antidateren dat het eerder is," vertelt ondernemer Annemarie van Gaal. "Dit zodat ze minder omzet aan kunnen tonen, om maximaal gebruik te maken van die steun."
"Maar", benadrukt ze, "dat is een minderheid natuurlijk. De meerderheid probeert nu het hoofd boven water te houden." Van Gaal hoopt dat iedereen zo integer is "dat we niet onnodig geld van de staat gaan vragen."
'De belastingdienst is slimmer dan we denken'
De Winther denkt dat de roep om steunpakketten op dit moment groter is dan de nood om te controleren. "De overheid probeert wel te controleren, maar je hoort veel geluiden dat er iets móét gebeuren", merkt hij. "Lodewijk Asscher twitterde bijvoorbeeld bijna dagelijks over dat cultuurgeld. Er is vanuit Den Haag vooral een pleidooi om geld aan allerlei mensen te geven, en niet om de hand op de knip te houden," aldus De Winther. "Je hoorde al minister Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid echt een oproep doen van 'doe het beperkt, doe het eerlijk', en dat verraadt al een beetje dat controle een moeilijk ding wordt straks."
Van Gaal denkt er achteraf gecontroleerd gaat worden of de subsidies in alle eerlijkheid zijn aangevraagd: "Ik denk dat de belastingdienst slimmer is dan we denken."
LEES OOK: EU-ministers akkoord over steunpakket van 540 miljard euro: ‘Dit ademt solidariteit’