Jongeren laten stemmen omdat ze de ‘juiste’ mening hebben?
Jongeren vanaf 16 jaar moeten het recht krijgen om te stemmen. Dat zou goed zijn voor de democratie, zo adviseert de Raad Openbaar Bestuur (ROB), een belangrijk adviesorgaan van de regering en het parlement. "Op zich kun je daar nog niet zo veel op tegen hebben, maar de motivatie erachter, die zint me niet", zegt opiniemaker Syp Wynia in een nieuwe Wynia's Week.
Spijbelende scholieren
Het advies van de Raad heeft als titel Jong geleerd oud gedaan. Maar wat hebben de toekomstige kiezers dan jong geleerd? Bijvoorbeeld om te spijbelen van school om in klimaatmarsen mee te lopen. Deze ‘betrokkenheid’ wordt door de Raad gezien als een vorm van democratische participatie die een meer substantieel karakter verdient. Zo staat het in het voorwoord: "Scholieren die spijbelen van school of met duizenden tegelijk demonstreren hebben niet alleen de aandacht gericht op het klimaat en de maatregelen die nodig zijn om de opwarming van de aarde tegen te gaan.
Zij hebben ook indirect de vraag opgeworpen of jonge mensen wel genoeg invloed kunnen uitoefenen op de politiek, of zij wel voldoende kunnen deelnemen aan de democratie." En aan deze motivering van de Raad zit een geur die Wynia niet bevalt.
"Die spijbeldemonstraties, die zijn toch niet van een historische betekenis, op grond waarvan je de grondwet moet veranderen? Nee, het zit anders", zegt Wynia. "De ROB geeft met zijn advies om de kiesgerechtigde leeftijd uit de Grondwet te schrappen, zodat ook jongeren onder de 18 kunnen stemmen, aan dat de overwegingen van het huidige electoraat haar niet bevallen. Dat twijfelt bijvoorbeeld te veel over de klimaatopgaaf, terwijl jongeren er juist 'goede ideeën' op na houden. Als je die jongeren ook een stem geeft, vergroot je dus de legitimatie van wat als een van de belangrijkste doelen van deze tijd wordt gezien: de klimaatopgave."
'Gebrek aan politieke betrokkenheid'
Aanleiding voor het rapport van de ROB is de zorg over wat dan heet ‘een gebrek aan politieke betrokkenheid’ van jongeren. Maar de werkelijke zorg volgens Wynia zou moeten uitgaan naar het grote verschil tussen hoger- en lager opgeleiden. Lager opgeleiden voelen zich minder goed vertegenwoordigd. En wat nu als je de kiesgerechtigde leeftijd van 18 naar 16 jaar zou verlagen?
"Dan houd je dus dat probleem", zegt Wynia. "Want ook dan zullen vwo-scholieren eerder naar de stembus gaan, dan leerlingen op het vmbo. Kijk naar de klimaatdemonstraties. Wie liepen daar mee? Keurige jongens en meisjes van het gymnasium. Op het VMBO was de animo aanmerkelijk lager. De betrokkenheid is scheef en daar verbetert het voorstel van de ROB niets aan."
Syp Wynia is komende zaterdag opiniemaker in WNL Opiniemakers, van 17:30 tot 19:00 uur op NPO Radio 1.