Onderduiken in Artis: ‘In het apenverblijf kropen de kakkerlakken over mij heen’

Dierentuin Artis heeft een belangrijke rol gespeeld in het helpen onderduiken van joden in de Tweede Wereldoorlog. Oud-directeur Maarten Frankhuis schreef een boek over die periode. “Naar schatting hebben er zo’n 200 tot 300 mensen ondergedoken gezeten”, vertelt hij vandaag in De Telegraaf.

Niet één van die onderduikers is ooit ontdekt. Tijdens een razzia stormden de mensen richting de dierentuin en zorgden Artismedewerkers ervoor dat de joden via loopplanken in de dierenverblijven konden schuilen. De apen- en bokkenrots bijvoorbeeld. “Holle bouwwerken, waar mensen via een luik in konden”, aldus Frankenhuis.

Schuilen bij de gorilla’s

Henk Blok (96) was een van die onderduikers. Hij is waarschijnlijk de enige nog levende onderduiker uit die tijd. De toen 21-jarige Blok slaapt de eerste nacht in de dierentuin in het nachtverblijf naast de apen. “Gorilla Japie zat me de hele tijd door een gaatje in de wand te beloeren. Ik dacht redelijk veilig te zitten, maar hij trok met dat gedrag veel te veel de aandacht op mijn schuilplaats.”

Blok studeerde biologie en sloot zich in de oorlog aan bij het verzet. “Ik maakte handgranaten. Niet uit een boekje. Ik had het zelf verzonnen”, vertelt Blok. De Duitsers vallen zijn woning binnen en vinden een wapen. “Als de bliksem naar Artis, dacht ik. Daar waren mensen die ik volledig vertrouwde.”

Het verblijf in de dierentuin was geen luxe leven, maar alles was beter dan het alternatief. Kakkerlakken en ratten liepen ’s nachts over hem heen en overdag was het enorm heet. “Door het stalen dak was het er overdag, hartje zomer, bloedheet. ’s Nachts werd het er juist heel koud.”