Max Moszkowicz sr. stond de Godfather van de Amsterdamse onderwereld bij: ‘Straatbeeld gevormd door Joodse maffia’

Het huidige straatbeeld van Amsterdam is meer gevormd door buitenlandse invloeden dan je op het eerste oog zou denken. Daar kwam journalist Max Moszkowicz jr. achter tijdens het schrijven van zijn nieuwe boek over zijn grootvader, de befaamde advocaat Moszkowicz sr. “De Wallen is opgericht met behulp van de Amerikaanse, Italiaanse en Joodse maffia.”

In de jaren 70 kwam een grote delegatie in Amsterdam terecht die onder meer een Amerikaans casinomodel introduceerde op de Wallen. “We kennen allemaal Holland Casino, maar het aanvankelijke management kwam uit de maffia. Een sleutelfiguur in deze ontwikkelingen is ‘Zwarte Joop’, de bijnaam van ondernemer Maurits de Vries. Hij heeft deze mensen uitgenodigd om dat model in te voeren.”

De geestesvader van de Amsterdamse Wallen wilde het Red Ligt District een impuls geven. Dat liep niet altijd op rolletjes. Zwarte Joop werd bijgestaan door een advocaat, niemand minder dan de grootvader van Moszkowicz jr. “Mijn broek zakte af”, zegt zijn kleinzoon. Hij besloot navraag te doen bij zijn moeder, die vertelde: ‘Zwarte Joop liep hier vroeger altijd rond. Je hebt nog bij hem op schoot gezeten’.

Nieuwe documentaire

Moszkowicz jr. onderzocht zijn familiegeschiedenis eerder in een documentaire. Binnenkort komt er een vervolg, waarin hij de mysterieuze kant van zijn grootvader belicht. “Ik dacht dat ik de enige was die dat vond, omdat ik hem jaren niet heb gezien, maar als ik met familie praatte zei iedereen dat hij een gesloten boek was”, vertelt hij in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Ontvang je al onze gratis nieuwsbrief? Meld je hier aan en mis niets van WNL!

Moszkowicz jr. ging op onderzoek uit. “Hij blijkt een ontzettend ondernemende man te zijn geweest, die op de meest onverwachte plekken terechtkwam en in de meest gekke situaties.”

‘Hij was erg mysterieus’

Moszkowicz jr. had een ‘aparte’ band met zijn opa. In zijn eerste jaren was hij ieder weekend bij Moszkowicz tijdens de sjabbat, de Joodse dag van rust. “Daarna scheidden mijn ouders en ging het niet zo goed met mijn vader. Ik zag mijn grootvader sporadisch op televisie, maar tot mijn 23e was het contact nul.”

Toch kwam het weer goed tussen zijn vader en opa. “Daarom heb ik mijn opa toch nog een aantal jaar goed kunnen meemaken. Helaas kreeg hij daarna een herseninfarct, waardoor hij minder goed aanspreekbaar was.” Moszkowicz jr. is blij dat hij zijn opa daarvoor nog veel vragen heeft kunnen stellen, waaronder over de oorlog. Al zei hij daar niet veel over. “Hij was niet zo spraakzaam, maar het was ontzettend boeiend om hem mee te maken. Hij was erg mysterieus.”

Boksen om te overleven

Toen hij vijf jaar oud was kreeg Moszkowicz  jr. van zijn opa bokshandschoenen. “Een slecht idee, want mijn broertje en ik sloegen elkaar onmiddellijk de kop in met die dingen.” Vijf jaar geleden kregen de bokshandschoenen opeens veel meer lading. “Marcel Haenen bracht de biografie over mijn grootvader naar buiten, genaamd ‘De bokser’. Hij had ontdekt dat mijn opa in concentratiekamp Auschwitz heeft gezeten. Hij heeft dat waarschijnlijk overleefd door te boksen met andere gevangenen, maar ook met nazi’s en kampbewakers.”

“In de ‘boksclub’ zaten onder anderen de bekende boksers Ben Bril en Leen Sanders. Door te boksen heeft hij het drie jaar lang overleefd. Het was entertainment voor de nazi’s.”

Dodenmars

Niet alleen de opa van Moszkowicz jr. zat in Auschwitz. “Zijn vader, mijn overgrootvader dus, zat daar ook. Het vermoeden is dat hij extra eten en drinken heeft verdiend door het boksen.” Daardoor heeft hij zijn vader er bijna doorheen gesleept. “Maar uiteindelijk is hij aan het eind alsnog overleden, tijdens een dodenmars.”

Goedemorgen Nederland gemist? Kijk deze uitzending nu hier terug via NPO Start.

Moszkowicz jr. ging een aantal jaar geleden voor de documentaire zelf naar Auschwitz, om de tragische sporen van zijn familie na te lopen. “Iedere vezel in mijn lijf riep: run. Misschien is het DNA-memory, maar je voelt daar het kwaad. De energie daar is heel naar.”

Lees ook:

Een oorkonde van Hitler, maar alsnog vermoord door de nazi’s: het indringende levensverhaal van Nederlands eerste voetbalverslaggever

Door: Rick Hartkamp