Geïrriteerde Jan Paternotte (D66) begrijpt klappen formatie niet: ‘Iedere Nederlander moet keuzes maken over geld’

Ga weer met elkaar om tafel. Die oproep doet vicefractievoorzitter van D66 Jan Paternotte aan PVV, VVD, NSC en BBB. “Dit zijn de partijen die voor de verkiezingen niet hebben uitgesloten met elkaar een kabinet te willen vormen en een duidelijke meerderheid hebben. Dan moet je het ook met elkaar laten zien”, zegt Paternotte in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Hij reageert daarmee op het bericht dat NSC zich terugtrekt uit de formatiegesprekken. NSC-leider Omtzigt noemt de tegenvallende financiële situatie van de overheid daarvoor de aanleiding. Omtzigt had eerder financiële informatie van informateur Ronald Plasterk willen krijgen, zei hij in de talkshow Humberto.

Paternotte roept de partijen op weer plaats te nemen aan de formatietafel. “Het lijkt hier te gaan om het geld. Keuzes maken over geld kan soms lastig zijn, maar elke Nederlander moet dat iedere dag aan de lopende band doen.” Bovendien, zegt hij: “De staatsschuld is in vijftien jaar niet zo laag geweest. Dan moet je in staat zijn met elkaar financiële problemen op te lossen.”

‘Schoolpleinruzie’

Paternotte heeft zich geërgerd aan de “schoolpleinruzie” op X tussen partijleiders van de onderhandelde partijen. “Het komt allemaal behoorlijk chaotisch over”, zegt hij over het stuklopen van de gesprekken. De liberaal vindt dat informateur Plasterk, “die de laatste dagen uit beeld lijkt te zijn verdwenen”, de stukken over de formatie moet delen met de Tweede Kamer.

“Hij krijgt nu het verwijt dat hij informatie achterhoudt. Ik denk dat het heel belangrijk is dat Plasterk snel naar buiten brengt wat er dan aan financiële stukken lagen die maken dat Omtzigt heeft gezegd: ik loop nu weg”, zegt Paternotte. “Dan kan iedereen meelezen, in plaats van alleen journalisten op hotelkamers, waarna we met onduidelijke teksten in talkshows worden bijgepraat.”

Ontvang jij al onze gratis WNL-nieuwsbrief? Meld je hier aan!

Ook wil hij weten wat er aan afspraken is gemaakt over de rechtsstaat. “Daar zouden ze zich vooral op hebben gefocust de afgelopen weken.” Morgen wil Paternotte een Tweede Kamerdebat staken van de formatie. “Als de stukken openbaar zijn, kunnen wij kijken wat er precies bedoeld wordt en of er nog een basis is.”

Zakenkabinet?

Omtzigt wees er gisteravond op dat het heel gebruikelijk is dat de eerste formatiepoging niet lukt, waarna partijen weer “opnieuw wegen” wat ze moeten doen. Deze eerste poging had achteraf gezien deze keer wel sneller gekund, geeft Omtzigt toe. De NSC-leider zei dat hij wil kijken naar andere mogelijkheden, zoals een zakenkabinet of een extraparlementair kabinet.

Paternotte vindt dat Omtzigt duidelijk moet maken wat hij daar precies onder verstaat. “Heel veel mensen in Den Haag hebben daar vragen over.” Overigens zijn D66-bewindslieden niet beschikbaar voor een rechts kabinet, zegt de D66’er. Hij benadrukt: “Ik zou zeggen: deze vier partijen hebben gezegd dat ze het met elkaar doen, ga dan ook aan de slag.”

‘Deze rommel is echt een verrassing’

ChristenUnie-leider Mirjam Bikker, te gast in Goedemorgen Nederland, deelt die oproep. “Juist partijen die veel zetels hebben gekregen, hebben ook veel verantwoordelijkheid.” Bikker vindt het vreemd dat de gesprekken nu zijn gestaakt vanwege de financiën. “Voor de verkiezingen was al bekend dat de financiële situatie van Nederland niet vanzelf makkelijker wordt, sterker nog: dat het iets moeilijker zal zijn.”

Goedemorgen Nederland terugkijken? Dat kan hier op NPO Start!

“Daarom hebben veel partijen gezegd: wij maken ons huiswerk goed en kijken of we onze plannen kunnen betalen”, doelt ze op de doorrekeningen. “De partijen die nu aan tafel zitten, hebben daarin andere keuzes gemaakt, maar ze hebben wel de verantwoordelijkheid om aan de slag te gaan.”

Ze deelt een sneer uit aan NSC-leider Omtzigt. “In die zin zou ik van meneer Omtzigt – die ontzettend denkt: ‘transparantie, openheid’ – verwachten dat we het proces goed doorlopen. Dan is deze rommel echt wel een verrassing.”

Lees ook: 

Komt er een rechts kabinet of gaan we straks toch over links?

Door: Peter Visser