De complexe genocidezaak tussen Zuid-Afrika en Israël uitgelegd: dit staat er op het spel

De zaak die Zuid-Afrika bij het Internationaal Gerechtshof in Den Haag heeft aangespannen tegen Israël om het plegen van genocide tegen de Palestijnse bevolking gaat vandaag verder. Waarom Zuid-Afrika en wat staat er op het spel voor Israël?

Zuid-Afrika kreeg gisteren de beurt om de aantijgingen aan het adres van Israël te onderbouwen. Vandaag is het woord aan Israël, om de vijftien rechters van het Internationaal Gerechtshof ervan te overtuigen dat er geen sprake is van genocide.

Wat doet het Internationaal Gerechtshof?

Het Internationaal Gerechtshof ziet toe op conflicten tussen staten over de uitleg van internationale verdragen. Het is geen strafrechtelijk tribunaal en er wordt geen strafrechtelijke aansprakelijkheid vastgesteld. Er wordt alleen geconcludeerd of land A in relatie tot land B een bepaald verdrag heeft geschonden.  

Ontvang jij onze nieuwsbrief al? Meld je hier nu gratis aan!

In deze zaak tussen Zuid-Afrika en Israël gaat het om het Genocideverdrag uit 1948. Zuid-Afrika zegt dat Israël dat verdrag heeft geschonden. Het land wil een verklaring van het Internationaal Gerechtshof dat Israël dat verdrag ook daadwerkelijk schendt en dat een schadevergoeding betaald moet worden aan de Palestijnse bevolking. Israël zal zich daar vandaag verweren door te zeggen dat er geen sprake is van enige schending van het Genocideverdrag.

Waarom Zuid-Afrika?

Zuid-Afrika heeft een geschiedenis in relatie tot Israël. Zuid-Afrika heeft al een lange tijd een goede relatie met de PLO, de Palestijnse autoriteit. Daarnaast heeft Nelson Mandela in zijn tijd als president van Zuid-Afrika de Palestijnse zaak, het zelfbeschikkingsrecht van de Palestijnse bevolking, altijd bepleit.

Zuid-Afrika heeft na de terreurdaad op 7 oktober een delegatie van Hamas ontvangen. Het Afrikaanse land heeft zich daarbovenop bij de Veiligheidsraad en de Algemene Vergadering van de VN gekeerd tegen het beleid van Israël, ook in relatie tot de zogenaamde bezette gebieden. Daar buigt het Internationaal Gerechtshof zich in februari over.

Heb jij Goedemorgen Nederland gemist? Kijk deze aflevering nu hier terug via NPO Start. 

“Zuid-Afrika heeft een politiek belang om deze zaak naar voren te brengen”, vertelt advocaat en hoogleraar internationaal recht Geert-Jan Knoops in Goedemorgen Nederland op NPO 1. Dat is ook een van de verwijten die de Amerikanen hebben geuit en wat Israël in het verweer zal opvoeren, zegt Knoops. “En dat het Internationaal Gerechtshof een speelbal wordt van een immens complex conflict. Want het Internationaal Gerechtshof moet nu een oordeel geven over of Israël de militaire operaties moet staken.”

Wat is het belang en het verweer van Israël?

Wat de uitspraak van het Internationaal Gerechtshof ook is, het gaat om een voorlopig oordeel. Er wordt niet gekeken naar of Israël het Genocideverdrag heeft geschonden, maar of Zuid-Afrika een geloofwaardige zaak in handen heeft.

De gevolgen kunnen van groot belang zijn voor Israël. Mogelijk zegt het Internationaal Gerechtshof dat Israël de militaire operaties in de Gazastrook moet staken. “Dat betekent dat je het zelfverdedigingsrecht van Israël in gevaar brengt. Het wordt voor de vijftien rechters een heel moeilijke afweging.”

‘Politieke operaties geen genocide’

Het verweer dat Israël vandaag opvoert is duidelijk. Ten eerste zal Israël “een inhoudelijk verweer opvoeren dat de militaire operaties in Gaza geen genocide behelzen”, vertelt Knoops.

Israël zal het Internationaal Gerechtshof ook proberen te overtuigen dat Zuid-Afrika haar recht heeft verspeeld om beschuldigingen te uiten over het plegen van genocide.  “Zuid-Afrika heeft in 2015 een internationaal arrestatiebevel van het Internationaal Strafhof genegeerd jegens de toenmalig president van Soedan, Omar al-Bashir, die voor genocideverdenkingen moest worden opgepakt.”

De definitieve uitspraak staat over een paar weken op de rol.

Lees ook:

Defensieminister Israël presenteert naoorlogs plan Gazastrook

Door: Vick ten Wolde