Remkes verdedigt eindverslag formatie, ‘veel scepsis’ verwacht

Johan Remkes verdedigt vandaag in de Tweede Kamer zijn eindverslag over de formatie. De informateur heeft nog wel het een en ander uit te leggen, zegt politiek commentator van De Telegraaf Wouter de Winther in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie gaan onderhandelen over een doorstart van het huidige kabinet, bleek afgelopen week zeven maanden na de verkiezingen. Oppositiepartijen zijn teleurgesteld en spreken over oude wijn in nieuwe zakken. “Ik denk dat er vandaag heel veel scepsis over zal worden geuit”, zegt De Winther.

Volgens hem is het “best ingewikkeld dat je als gevallen kabinet met dezelfde ploeg doorgaat”. Het huidige kabinet is demissionair sinds het begin van dit jaar, toen het verantwoordelijkheid nam voor de toeslagenaffaire. “Heel veel mensen in Nederland begrijpen het ook niet”, doelt hij op de nieuwe onderhandelingen. “Maar aan de andere kant: er zijn wel verkiezingen geweest. Die hebben uitgewezen dat de meerderheid van de Nederlanders vindt dat de huidige collatie door kan gaan. Dat is de politieke realiteit. En allerlei andere wegen zijn geblokkeerd de afgelopen maanden.”

‘Kandidaat-ministers schrijven mee aan regeerakkoord’

Remkes oppert in zijn verslag dat er een beknopt regeerakkoord moet komen, in lijn met de nieuwe bestuurscultuur. Het regeerakkoord moet mede ingevuld worden door kandidaat-ministers. En dat is ongebruikelijk, zegt De Winther. “Waar normaal gesproken in een regeerakkoord allemaal afspraken worden gemaakt om te voorkomen dat er gedurende de rit ongelukken gebeuren, schrijft de nieuwe bestuurscultuur voor dat er een dun regeerakkoord komt. Op het moment dat kandidaat-ministers in beeld zijn, gaan zij bepalen wat de uitwerking is van de korte passages die in het regeerakkoord terechtkomen.”

Dat geeft een “raar figuur”, omdat kandidaat-ministers nog niet in functie zijn, zegt De Winther. “Ze gaan niet uit zichzelf een heel stuk schrijven. Dat zullen ze ongetwijfeld in overleg doen met hun nieuwe departement. Zij lopen daar dan twee weken rond, zijn nog niet beëdigd en hebben nog geen positie, maar zetten wel de lijn uit alsof ze al minister zijn. Dat gebeurt in het buitenland wel, hoor je dan achter de schermen ter verdediging. Maar ik denk dat het best ingewikkeld wordt om die verhouding helemaal helder te krijgen.”

Onduidelijk over medisch-ethische kwesties

Ook moet Remkes opheldering geven over zijn uitspraak rond medisch-ethische kwesties, zegt De Winther. De informateur zei donderdag dat de ChristenUnie geen blokkades zal opwerpen bij initiatieven vanuit de Tweede Kamer op het gebied van medische ethiek. ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers ontkende dat gezegd te hebben. Hij zei geen afspraken te hebben gemaakt met Remkes over dit soort gevoelige kwesties.

“Er is onduidelijkheid ontstaan over wat medisch-ethische kwesties gaan betekenen voor de komende periode, en of de ChristenUnie bereid is dat aan de Kamer over te laten of daar afspraken over wil maken in de coalitie. Remkes en Segers zullen tekst en uitleg moeten geven”, zegt De Winther. Medisch-ethische kwesties vormen mogelijk een struikelblok in de formatie, omdat ChristenUnie en D66 op een aantal thema’s lijnrecht tegenover elkaar staan.

‘Debat extra ingewikkeld voor Kaag’

Het debat wordt vandaag “extra ingewikkeld” voor D66-leider Sigrid Kaag, verwacht De Winther. “Omdat zij natuurlijk degene is die over haar schaduw is gestapt.” Kaag zei vorige week toch te willen onderhandelen over een doorstart van de huidige coalitie met D66, VVD, CDA en ChristenUnie. Een blokkade tegen die laatste partij heeft ze opgeheven.

“Daarmee heeft ze de linkse partijen teleurgesteld, vooral GroenLinks en PvdA. Die hoopten dat D66 voet bij stuk zou houden en uiteindelijk Rutte zou dwingen om met de ogen te knipperen.” Ook PVV-leider Geert Wilders gaat Kaag het vuur aan de schenen leggen, verwacht De Winther. “Hij verheugt zich op een confrontatie met Kaag in de Kamer en zal haar voorhouden dat zij een beslissing heeft genomen waarbij er niet veel verandert in het landsbestuur.”

De politiek commentator denkt dat Kaag “duidelijk moet maken dat ze haar beslissing in het landsbelang heeft genomen”. “Dat is haar sterkste argument.”

Kaag bliksemafleider

De Winther denkt dat Kaag vandaag als bliksemafleider fungeert voor de andere partijen. “Bijzonder is dat VVD-leider Mark Rutte er niet bij is. Hij is in Slovenië voor een Europese ontmoeting. Dat betekent dat Sophie Hermans namens de VVD de ballen uit het doel moet houden. Bij de VVD is er wel wat opluchting dat de aandacht naar Kaag gaat. VVD’ers zeggen: wij zijn dinsdag niet de kalkoen. Ze worden niet geserveerd tijdens het parlementaire diner.”

CDA-leider Wopke Hoekstra is wel aanwezig. De demissionair minister van Financiën raakte zondag in opspraak nadat aan het licht kwam dat hij twaalf jaar geleden geld investeerde in een bedrijf op de Britse Maagdeneilanden. Hij zegt zich altijd aan alle regels te hebben gehouden, en dat hij nooit winst heeft overgehouden aan de investering.

Oppositiepartijen willen van demissionair minister opheldering over het belang dat hij had in de tropische brievenbusfirma. “Ongetwijfeld krijgt hij nog een veeg uit de pan van een aantal Kamerleden”, zegt De Winther. “Maar de focus zal denk ik toch vooral gericht zijn op Sigrid Kaag.”

LEES OOK: Formatie begint nu écht, maar kan nog altijd lang duren: ‘Het wordt een dik regeerakkoord’

Door: Peter Visser