Oorlog in je Lichaam: doorleven met kanker

Veel psychische problemen die je ziet bij kanker zijn niet zo gemakkelijk te behandelen met methodes die je in de gewone geestelijke gezondsheidszorg (ggz) zou gebruiken. Hoofd wetenschappelijk onderzoek en gz-psycholoog Marije van der Lee van het Helen Dowling Instituut in Bilthoven, gespecialiseerd in psychologische zorg bij kankerpatiënten, legt in de WNL-podcast Oorlog in je Lichaam uit waarom psychische problemen veroorzaakt door kanker een specialistische aanpak vereisen.

“Een makkelijk voorbeeld is bijvoorbeeld angst. Mensen die een angststoornis hebben zoals angst voor te vliegen, die hebben bijvoorbeeld het idee dat het vliegtuig gaat neerstorten. Die kan je behandelen door te kijken naar hoe vaak dat gebeurt”, aldus Van der Lee.

Bij kanker speelt angst ook heel vaak een rol maar op een ander manier. “Angst dat de kanker weer terugkomt of uitbreidt, angst voor het ziekteproces daarna, angst voor het overlijden en hoe het dan verder zal gaan met je dierbaren. Voor een groot deel is dat ook reële angst. Dus de benadering die je in de gewone ggz zou gebruiken, gaat daar niet op.”

‘Vaak ben je de enige in je omgeving’

Het Helen Dowling Instituut helpt mensen met kanker de ziekte emotioneel te verwerken. “De mensen die bij ons komen zijn relatief jonge mensen met een gemiddelde leeftijd van vijftig. Je hebt een groep die pech heeft en vroeg in het leven kanker krijgt.”

Kanker op jonge leeftijd is niet zo gebruikelijk. Als je jong bent, kan het nog meer impact hebben “Vaak ben je dan de enige in je omgeving en heb je niet zo veel mensen om je heen die dat ook hebben. Het doorkruist dan ook veel meer je dagelijkse leven.”

LEES OOK: Oorlog in je Lichaam: bijzondere ontdekking op het gebied van uitgezaaide kanker

‘Zoeken naar wat bij jou past’

Alle nieuwe medische ontwikkelingen bieden kankerpatiënten weliswaar levensverlenging en hoop, maar ook veel onzekerheid. Tegenwoordig heeft het Helen Dowling Instituut speciale aandacht voor mensen die doorleven met kanker.

“Wij zoeken heel erg de eigen veerkracht van mensen”, vertelt de gezondheidszorgpsycholoog. “Iedereen is anders en heeft andere manieren om met problemen om te gaan. Als je normaal heel erg van sporten houdt, wat je mentaal fit en blij houdt, dan kan dat door kanker vaak niet meer. Ook door corona kunnen mensen nu heel veel dingen niet meer doen. Daarom zoeken wij wat bij jou past, zodat je toch weer veerkrachtig bent tegen tegenslagen en daarmee kan omgaan.”

Dit gebeurt in individuele gesprekken en in groepen waar kankerpatiënten met lotgenoten bepaalde therapie volgen. “Daarbij kan je ook heel veel steun halen door te horen hoe anderen daarmee omgaan en hun weg zoeken. Hoe gaat het met werk en hoe gaan ze om met familie die soms onhandige dingen zegt? Ze hebben daarbij veel steun aan elkaar.”

‘Hoe kan je toch weer een waardevol leven leiden?’

Zo is er ook een speciale groep voor doorlevers genaamd ‘tijd van leven’. “Die is gebaseerd op een therapievorm genaamd Acceptance and Commitment Therapy (acceptatie- en toewijdingstherapie). Daarbij ga je kijken wat belangrijke waarden voor je zijn en hoe je toch weer een waardevol leven kan leiden. Wij hebben ook aan de doorlevers gevraagd wat voor hun belangrijke thema’s zijn en waar ze tegenaan lopen. Die thema’s lopen wij langs en daarbij gebruiken wij de technieken uit de therapievorm”, legt Van der Lee uit.

Ook Sigrid loopt bij het Helen Dowling Instituut en zij vertelt hierover in de allerlaatste aflevering van Oorlog in je Lichaam. Verder praat Hans Jaaps 94-jarige tante over haar samenwerking met kankerpionier Daniël den Hoed, maakt zoon Bram (9) bekend wat hij zijn oren heeft geleerd en vertelt onderzoeker Wilbert Zwart waarom hij persoonlijk gemotiveerd is om van kanker uiteindelijk geen dodelijke ziekte meer te maken.

Oorlog in je Lichaam van oorlogsverslaggever Hans Jaap Melissen is nu te beluisteren via NPO Radio 2 of via uw favoriete podcast-app.  

Door: Redactie