Hugo de Jonge looft Rianne Letschert en wil kabinet in januari: 'Politiek cynisme moet worden doorbroken'
Hugo de Jonge is enthousiast over de nieuwe informateur, Rianne Letschert. "Het is een hele slimme dame, heel creatief." Volgens de oud-CDA-leider moet er in januari een nieuw kabinet op het bordes staan. Hij denkt dat een minderheidskabinet kans van slagen heeft als partijen bereid zijn een uitgestoken hand te accepteren.
Gisteren werd bekend dat D66 Letschert als nieuwe informateur wil aanstellen. Een woordvoerder van de partij bevestigde het bericht van BNR. Letschert is bestuursvoorzitter van de Universiteit Maastricht en volgt Sybrand Buma op.
'Een hele slimme dame'
In Den Haag is Letschert geen onbekende. Ze is onder meer voorzitter van het Nationaal Groeifonds, waarmee het kabinet elf miljard euro investeert in projecten die bijdragen aan het duurzame verdienvermogen van Nederland. Ook zat ze in de onafhankelijke commissie die onderzoek deed naar de Nederlandse steun aan rebellengroepen in Syrië.
De Jonge werkte eerder samen met Letschert. "Ik heb met haar de lobby gedaan tegen de Wet Internationalisering in Balans (WIB), die vorig jaar werd aangenomen. Heel slecht voor het hoger onderwijs in de regio. Het gold voor Zeeland, Limburg en ook voor Friesland. Het onderwijs is gebaat bij internationale studenten, dus deze wet moest worden verbouwd. Dat is gelukt en zo heb ik haar leren kennen."
"Het is een hele slimme dame, heel creatief", zegt De Jonge, Commissaris van de Koning in Zeeland, in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "Ik denk echt dat zij dit heel goed gaat doen. In onze lobby was ze lekker fanatiek, lekker gedreven."
“Ik denk echt dat zij dit heel goed gaat doen. In onze lobby was ze lekker fanatiek, lekker gedreven.”
Letschert studeerde internationaal recht aan de Universiteit van Tilburg en was daar ook hoogleraar. In 2016 stapte ze over naar de Universiteit Maastricht om daar rector magnificus te worden. Sinds november 2021 is ze voorzitter van het college van bestuur. In 2018 was ze formateur van een nieuw college in Maastricht.
Hoewel Letschert Den Haag dus kent, wordt ze in de media soms omschreven als 'groentje op het Binnenhof'. "Ik zie die teksten ook, maar het is natuurlijk een hele ervaren dame", reageert De Jonge. "Ze is al jarenlang bestuurder in het hoger onderwijs. En er zit altijd een Pippi Langkous-gehalte aan dit soort avonturen: 'Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk wel dat ik het kan'. Ik denk dat dat alleen maar goed is voor Den Haag. En een beetje zuurstof van buiten kan geen kwaad."
Hoogleraar Erik Scherder, ook te gast in de studio, vult aan: "Ik heb haar een keer ontmoet en het is een briljante vrouw. Ook als je kijkt naar haar staat van dienst." De Tweede Kamer debatteert woensdag over het eindverslag van informateur Buma. Dan zal D66-leider Rob Jetten Letschert voordragen als nieuwe informateur.
VVD schuift aan
In de volgende fase van de kabinetsformatie schuift de VVD aan bij D66 en CDA. Ze gaan onderhandelen op basis van een stuk dat D66 en CDA eerder hebben opgesteld. Volgens Buma kan er gekeken worden naar zowel een meerderheids- als een minderheidskabinet. De Jonge noemt een minderheidskabinet "niet onlogisch".
"Ik denk dat het, gegeven de huidige omstandigheden, even niet anders kan", zegt hij. "Het is natuurlijk harder werken om aan meerderheden te komen, maar het mooie van een minderheidskabinet is dat het van iedereen een andere houding vraagt. Een houding om een uitgestoken hand te beantwoorden. Wat dat betreft past het goed bij de verkiezingsuitslag."
"Het is een merkwaardige uitslag: de grootste partijen zijn nog nooit zo klein geweest en het aantal kleine partijen is nog nooit zo groot geweest. Dat vraagt van iedereen een beetje bescheidenheid en het besef dat je maar een klein deel van de samenleving vertegenwoordigt", aldus De Jonge. "Een minderheidskabinet kan alleen slagen als D66, CDA en VVD beseffen dat ze altijd anderen nodig hebben en als andere partijen ook beseffen: als je geen onderdeel bent van de coalitie, ben je toch medeverantwoordelijk voor het landsbestuur."
“Het is natuurlijk harder werken om aan meerderheden te komen, maar het mooie van een minderheidskabinet is dat het van iedereen een andere houding vraagt.”
Volgens De Jonge vraagt dit om een andere houding in Den Haag. "Ik hoop dat dit maximaal contrasteert met de afgelopen jaren. Dat politieke cynisme moeten we zien te doorbreken."
Kabinet in januari
GroenLinks-PvdA-leider Jesse Klaver vindt dat het "blokkeergedrag" van VVD-leider Dilan Yeşilgöz wordt beloond, nu zij is uitgenodigd aan de formatietafel. Yeşilgöz wil niet in een kabinet met GL-PvdA. "Ik snap dat hij dat zegt en ik begrijp de teleurstelling", reageert De Jonge. "Ik vind de opstelling die de VVD kiest niet wijs of verantwoord."
"Maar feit is dat het zo is. Daar moet je mee zien te werken. Ik denk dat het van realpolitik getuigt dat D66 en CDA deze stap zetten", aldus de bestuurder, die iedereen in politiek Den Haag oproept om uit het schuttersputje te komen.
"Iedereen heeft de taak om het vertrouwen in de politiek te herwinnen. Dat doe je echt door nu snelheid te maken. De snelheid die Rob Jetten en Henri Bontenbal erin hebben gebracht, moeten we erin houden. Zorg heel snel voor een kabinet op het bordes", zegt De Jonge tot slot. "Januari moet echt lukken als ze doorwerken."