Hoogleraar Scherder wil social mediaverbod voor kinderen: 'Steeds meer nodig om je goed te voelen'

Hoogleraar Erik Scherder vindt dat Nederland het voorbeeld van Australië moet volgen met een social mediaverbod voor kinderen. Hij waarschuwt voor de effecten van sociale media op het brein. "Je beloningssysteem gaat onderuit. Je hebt steeds meer nodig om te denken: dit voelt goed."

In Australië mogen kinderen onder de zestien jaar vanaf nu geen accounts meer aanmaken op platforms zoals TikTok, Reddit, Instagram en Facebook. Het doel van de maatregel is jonge gebruikers te beschermen tegen online risico’s, zoals blootstelling aan schadelijke content, cyberpesten en het verzamelen van persoonsgegevens door sociale mediabedrijven.

Ouders en verzorgers krijgen een actieve rol in het toezicht en de naleving van het verbod. Platforms die kinderen toch toestaan hun diensten te gebruiken, kunnen zware boetes of sancties krijgen.

Ook in Nederland klinkt steeds vaker de roep om een dergelijk verbod. Hoogleraar neuropsychologie Erik Scherder is daar een groot voorstander van, vooral vanwege de gevolgen van sociale media op de mentale gezondheid. Met een stok wijst hij op een foto van de hersenen: "Als je kijkt naar de prachtige hersenschors, moet je je realiseren: hoe actiever die schors is, hoe meer controle je hebt over je cognitieve functies."

Volgens Scherder wordt die hersenschors aangetast door het eindeloos scrollen op TikTok en Instagram. "Met dit soort prachtige onderdelen van je brein filter je prikkels, waardoor je kunt focussen. Je hebt daardoor grip op negatieve emoties. Als je achter je schermpje hangt, gaat de kwaliteit van de netwerken die we nodig hebben voor onze mentale gezondheid en ons denken achteruit. Op cruciale lobben, frontaal en op de zijkant, wordt het brein kwetsbaar. Je verliest controle."

Hij begrijpt dat kinderen verslaafd raken aan sociale media. Vooral Instagram en TikTok leveren een snelle beloning, omdat je razendsnel filmpjes kunt afwisselen. "Kinderen vinden het natuurlijk geweldig. Het is zo toegankelijk. 'Geen leuk filmpje, volgende. Geen leuk fimpje, volgende'. Dat is belonend", zegt de hoogleraar. "Maar dat beloningssysteem gaat onderuit. Je hebt steeds meer nodig om te denken: dit voelt goed."

Scherder wil verbod

Bij het zien van een leuk filmpje maakt je brein dopamine aan. "Hoe meer je het stimuleert, hoe meer dopamine, oxytocine – het knuffelhormoon – en endorfines je krijgt. Je wordt gelukkig. Maar dat hele systeem gaat dus steeds minder functioneren. De boodschap is: naarmate je ouder wordt, word je steeds minder gelukkig van de normale dingen door de schermtijd die je als kind krijgt."

Scherder is dan ook niet verrast dat steeds meer Nederlanders mentale problemen ervaren. "Dit is één van de redenen", zegt hij over het massaal scrollen op sociale media. "Je lokt het uit. Je hebt steeds meer nodig om gelukkig te worden."

Hij is voorstander van een verbod zoals in Australië. "Dat is goed voor de controle op de mentale krachten. Wat mij betreft moeten wij hetzelfde doen als Australië."