Nederland 80 jaar bij Verenigde Naties, dat onder grote druk staat: 'Aantal oorlogen loopt weer op'
Nooit meer oorlog. Dat was de achterliggende gedachte bij het oprichten van de Verenigde Naties in 1945. Nederland sloot zich, morgen precies tachtig jaar geleden, aan bij de VN, maar anno 2025 staat de internationale organisatie onder grote druk. "De laatste jaren zijn er allerlei mensen die de Verenigde Naties in een kwaad daglicht zetten", zegt directeur van debatcentrum De Balie Yoeri Albrecht in Goedemorgen Nederland op NPO 1.
Ten tijde van de Tweede Wereldoorlog werd achter de schermen druk gewerkt aan het opstellen van een werkbare internationale grondwet. "In 1942 begonnen Churchill en Roosevelt er al over. Het woord 'United Nations' komt uit het gedicht van Lord Byron", vertelt Albrecht. "Het is echt de coalitie van landen die genoeg hadden van dictatuur en oorlog. Het was een coalitie die de nazi's probeerden te verslaan en daar is de Verenigde Naties uit voortgekomen."
Weinig oorlogen gevoerd
"Dat hele complex van instituties, waar ook het Internationaal Strafhof en het Internationaal Gerechtshof in Den Haag bij horen, is erop gericht om ervoor te zorgen dat er geen internationale oorlogen meer gevoerd worden. Dat heeft heel lang goed gewerkt, er zijn ongelooflijk weinig oorlogen gevoerd tussen 1945 en een paar jaar geleden."
“We moeten constateren dat deze lange periode van '45 tot nu toch heel veel gebracht heeft. Het normale van de jaren 70 was uiteindelijk niet zo normaal.”
Toch loopt het aantal conflicten wereldwijd de laatste jaren weer op, ziet Albrecht. "We moeten constateren dat deze lange periode van '45 tot nu toch heel veel gebracht heeft. Het normale van de jaren 70 was uiteindelijk niet zo normaal."
Hij ziet dat een aantal hooggeplaatste personen de organisatie in een kwaad daglicht zetten. "Poetin voorop en Trump erachteraan. De Amerikanen willen het niet meer betalen en spreken er kwaad van. Er is minder respect voor het feit dat je alleen oorlogen mag voeren die de Verenigde Naties ook goedkeurt. Een oorlog tegen een agressor kan de VN namelijk goedkeuren", legt Albrecht uit.
Vrede is een uitzondering
Martin Wijnen, directeur-generaal bij Rijkswaterstaat en voorheen commandant Landstrijdkrachten, sluit zich volledig bij de woorden van Albrecht aan. "We overzien een life span van één leven. Dan vinden we vrede en stabiliteit heel normaal. Maar als je door de geschiedenis van Europa kijkt, is dat helemaal niet normaal, maar een uitzondering."
“De VN is niet perfect, maar wees heel voorzichtig met het afbreken van dit soort instituties.”
De kritiek van Trump op de Verenigde Naties betreurt Wijnen dan ook. "Hij heeft feitelijk geen gelijk. We moeten enorm oppassen met dit soort woorden, woorden doen er echt toe. In 1945 deed het dat ook, tijdens de oprichting van de Verenigde Naties, met alle goede bedoelingen."
'Wees voorzichtig'
"Ze zijn niet perfect, maar wees heel voorzichtig met het afbreken van dit soort instituties", benadrukt hij. "Er is niets anders op wereldniveau om het met elkaar over zulke zaken te hebben. Wees niet oordelend over de Verenigde Naties."
Toch heeft de internationale organisatie wel degelijk toekomst, denkt Albrecht. "Of dat weer tachtig jaar is, of langer of veel korter, dat weet niemand. Maar als het veel korter is, dan hebben we een heel groot probleem. Wij zijn een van de oprichters en we waren er in 1945 meteen bij. Het is belangrijk voor ons om de internationale stabiliteit te helpen behouden."