Oorlogsdreiging steeds serieuzer genomen in Nederland: angst voor militaire dreiging dringt topvijf binnen
Het is geen oorlog, maar ook geen vrede. Dat is de boodschap van de laatste overheidscampagne die in een brochure aan 8,5 miljoen Nederlandse huishoudens verstuurd werd. Wees voorbereid, luidt het advies. Zo'n boodschap is zeker niet nieuw. De campagne lijkt veel op die uit de Koude Oorlog. Hoe serieus nemen Nederlanders de crisiscommunicatie? Dat zoeken we uit in Stand van Nederland: Wereld op Scherp.
Ooit was de boodschap simpel: de Russen gooien een atoombom en de oorlog is begonnen. Tegenwoordig ligt dat een stuk gecompliceerder met dreiging uit verschillende delen van de wereld. Uit onderzoek van Clingendael blijkt dat oorlogsdreiging Nederlanders dichter bij elkaar brengt. We delen de angst voor hybride aanvallen en vinden dat we militair veel weerbaarder moeten worden.
Zo vreest 72 procent van de ondervraagden binnen vijf jaar voor een grootschalige cyberaanval. De angst voor nucleaire dreiging is gestegen van plek 26 naar plek 4. Christopher Houtkamp licht namens Instituut Clingendael toe: "Voor het eerst sinds we deze onderzoeken doen, merken we dat harde militaire dreigingen in de topvijf staan van de dreigingsbelevingen van de Nederlander. We hebben oorlogen in Oekraïne en in Gaza. In de media wordt ook veel gewaarschuwd voor harde oorlogsdreigingen."
"De combinatie van die factoren zorgt er waarschijnlijk voor dat mensen die dreiging ook echt zijn gaan beleven", aldus de veiligheidsexpert. "De topvijf is een combinatie van cybersabotage en fysieke sabotage. Denk aan cyberhacks, hacks van vitale infrastructuur en bij fysieke sabotage kun je denken aan het doorknippen van onderzeekabels in de Noordzee. Andere onderdelen zijn de impact van een kernwapenoorlog, maar ook dat wij niet in staat zijn ons militair te verdedigen."
Radiocursus
De oproep om ons voor te bereiden op Russische aanvallen was bij Emile van Bergen niet aan dovemansoren gericht. Hij verzorgt een cursus radio maken 'voor als de Russen komen'. "Het was een beetje begonnen als een grapje", vertelt Van Bergen. "Het is natuurlijk een hele oude zin. Het gaat er eigenlijk meer over: hoe kun je samen zelfredzaam zijn met al die technieken om ons heen?" De interesse in de cursus is groot. "Deze workshop was echt in no time uitverkocht. We merken wel dat er interesse is."
Cyber-advocaat Van Daalen benadrukt dat Nederland niet in oorlog is, maar is tegelijkertijd bezorgd door een onderzoek van Rode Kruis waaruit bleek dat een derde van de Nederlanders een noodpakket heeft. "Ik vond dat wel schokkend eigenlijk. Dat is ook een soort maatstaf of mensen zich überhaupt zorgen maken over dit soort dingen."
Overdreven
"Tegelijkertijd herken ik het ook wel", bekent Van Daalen. "Je denkt: dat is toch een beetje overdreven, er gaat geen oorlog komen. Maar het hoeft helemaal niet over oorlog te gaan. Het kan ook gaan om een domme softwarefout of een update die misgaat. Die systemen zijn veel complexer geworden en dat kan gewoon misgaan. Denk aan die black-out in Spanje. Voor zover we weten was dat geen aanval, maar een ongelukkige samenloop van omstandigheden."
Dat mensen vraagtekens hebben bij bangmakerij, vindt Van Daalen zeer terecht. "Zeker als het gaat over oorlog. Ik ben ook niet degene die zal zeggen dat we ons moeten voorbereiden op oorlog. Mijn punt is vooral dat er zoveel manieren zijn waarop het mis kan gaan en dat we een moderne samenleving zijn. Al die infrastructuren hangen met elkaar samen."
Meer weten over dit onderwerp? Bekijk deze aflevering van Stand van Nederland: Wereld op Scherp nu terug via NPO Start.