Politiek verslaggever over impasse formatie: 'Niet ongebruikelijk in deze fase'
De impasse in de formatie is niet ongebruikelijk in deze fase, zegt politiek verslaggever bij het AD Hans van Soest in een reactie op de persconferentie van informateur Sybrand Buma, waarin hij aangaf op dit moment helemaal geen kabinetsopties te zien. Buma gaat vrijdag met vijf partijen om de tafel.
Volgens Van Soest gebruikte Buma deze bewoordingen om druk te zetten op het formatieproces. "Hij wil de partijen laten voelen dat het land in nood is", zegt hij in Goedemorgen Nederland op NPO 1. Er is echter geen reden voor Haagse paniek. "Het is nog vrij kort na de verkiezingen en partijen hebben hard gezegd niet met die of die te willen samenwerken. Niemand had verwacht dat partijen nu al zouden zeggen: daar stap ik overheen."
Minderheidsvariant
Buma stelde ook vast dat er geen minderheidsvariant mogelijk is die voldoende steun heeft. Van Soest vindt dat een aparte uitspraak. "Buma wil vooral benadrukken dat er grote dingen moeten gebeuren. Hij wil dat de partijen verantwoordelijkheid nemen en dat ze met elkaar moeten gaan samenwerken."
“Het is nog vrij kort na de verkiezingen en partijen hebben hard gezegd niet met die of die te willen samenwerken. Niemand had verwacht dat partijen nu al zouden zeggen: daar stap ik overheen.”
Het leek er eerder deze week op dat D66, CDA en VVD een minderheidskabinet zouden vormen. "Jesse Klaver heeft al aangegeven helemaal niets te voelen voor een minderheidskabinet. Achter de schermen bij GroenLinks-PvdA hoor je ook dat ze geen gedoogsteun geven. Kun je van partijen verwachten dat ze een kabinet steunen dat ongetwijfeld allerlei maatregelen neemt waar jij het niet mee eens bent? Daar willen ze wat voor terug."
VVD en JA21 in kabinet?
Moet D66-leider Rob Jetten nu met JA21 in zee gaan, samen met de VVD? "Dat is wel wat de VVD en JA21 proberen, ze houden elkaar heel erg vast. Ze zeggen voortdurend dat zij een kabinet met D66, CDA, VVD en JA21 willen. Maar dat heeft maar 75 zetels en als je bij D66 achter de schermen praat, dan voelt helemaal niemand hier wat voor. 75 zetels is net geen meerderheid, maar ook net geen minderheid. Ze vinden dat veel te smal."
“D66 probeerde met de positieve agenda die ze op tafel legden op te roepen tot samenwerking, maar op de avond van 29 oktober hadden ze ook al door dat het een hele lastige formatie ging worden.”
VVD-verzet
Vrijdagochtend komen vijf partijen samen: D66, VVD, CDA, GroenLinks-PvdA en JA21. "Buma gaat proberen de VVD zo onder druk te zetten, zodat ze hun verzet tegen samenwerking met GroenLinks-PvdA opgeven. Dat is namelijk de gedroomde meerderheidscoalitie van D66. Maar de VVD gaat dat niet doen", is Van Soest stellig.
De politiek verslaggever gelooft ook niet dat in deze formatiefase na één gesprek al een doorbraak wordt geforceerd. "Yeşilgöz stapt straks niet naar buiten waarin ze aangeeft over haar standpunten heen te stappen. Dit gaat echt nog wel even duren. D66 probeerde met de positieve agenda die ze op tafel legden op te roepen tot samenwerking, maar op de avond van 29 oktober hadden ze ook al door dat het een hele lastige formatie ging worden."
Van Soest benadrukt dat hij een minderheidskabinet niet ziet zitten, "maar dat het wel de meest logische optie is". Dat we opnieuw naar de stembus moeten, gaat niet gebeuren, verzekert hij. "Wat wel kan gebeuren is dat dit proces nog even doorgaat. In 2021 duurde dit spelletje meer dan zes maanden."