Econoom pleit voor inzet 67-plussers op arbeidsmarkt: 'Vergrijzing is een denigrerende en schandalige term'

Jona van Loenen vindt dat we niet moeten spreken van vergrijzing op de arbeidsmarkt, maar van "verzilvering". Volgens de econoom laten we een groot arbeidspotentieel liggen doordat 67-plussers met pensioen gaan, terwijl veel van hen nog prima kunnen en willen werken. Hij pleit daarom voor een belastingvoordeel voor mensen die de pensioengerechtigde leeftijd hebben bereikt, maar ervoor kiezen om door te werken.

De Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) adviseerde het kabinet vorige week om zich meer te richten op landen waar in de toekomst veel mensen wonen die tot de beroepsbevolking behoren. Arbeidsmigratie uit belangrijke herkomstlanden binnen de Europese Unie zal namelijk op termijn grotendeels wegvallen. De wereldwijde productie verschuift naar jonge, snelgroeiende landen.

Volgens Van Loenen is arbeidsmigratie echter niet de enige manier om arbeidstekorten door vergrijzing tegen te gaan. Hij vindt dat we veel meer gebruik moeten maken van 67-plussers. "Er is een groot probleem in Nederland. Nu zijn er ongeveer 3,5 miljoen 65-plussers. In 2040, over vijftien jaar, zijn dat er al vijf miljoen. Iedereen weet dat dit staat te gebeuren en iedereen weet hoe we het noemen: dit wordt vergrijzing genoemd."

"Ik vind dat een van de meest denigrerende en schandalige termen uit de Nederlandse taal", begint Van Loenen in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "Het klinkt een beetje alsof we als Nederland massaal hebben vastgezeten in een wasmachine met te veel bleekmiddel, terwijl we in werkelijkheid veel stralender uit de trommel komen."

'Zeventigjarige Nederlander is pienter'

Ouderen zijn steeds beter in staat om door te werken, zegt de econoom. "Wat blijkt uit onderzoek: een zeventigjarige Nederlander nu is geestelijk even scherp als een 53-jarige Nederlander een kwart eeuw geleden. Met andere woorden: ouderen blijven steeds langer pienter en scherp. Dat is een potentie dat we moeten gaan verzilveren."

"We zijn toch gezonder aan het worden. De ziekten die we krijgen, kunnen beter bestreden worden, waardoor we cognitief sterker zijn", vervolgt Van Loenen. "Ik zeg: stop met het woord vergrijzing. Als we het kunnen verzilveren, waarom wordt het dan niet verzilvering genoemd?"

Om 67-plussers te stimuleren om aan het werk te blijven, pleit hij voor een belastingvoordeel voor mensen die na hun pensioenleeftijd blijven werken. "Je kan zeggen: voor mensen die 67-plus zijn, die twee of drie dagen willen werken, geef je vijftig procent belastingkorting op de dagen die ze werken, zodat het daadwerkelijk loont om aan de slag te gaan."

Het moet daarbij wel gaan om die twee of drie dagen, "zodat je niet mensen die fulltime werken uit de markt prijst", zegt Van Loenen, "want dan heb je een oneerlijk belastingvoordeel".

'Met pensioen gaan is levensgevaarlijk'

Hoe dan ook moeten we volgens hem meer gebruikmaken van 67-plussers. Naast een belastingvoordeel denkt hij aan het creëren van "talentpools" voor ouderen. "Kijk naar de cruciale beroepen en waar de grote tekorten zijn, bijvoorbeeld zorg, onderwijs en techniek. Zet daar zo'n tool in om ouderen beter te utiliseren."

Van Loenen benadrukt dat doorwerken na 67 niet voor iedereen haalbaar is. "Voor echt fysiek zware beroepen geldt dit niet. Maar we hadden het al over de geestelijke scherpheid: geestelijk scherp blijven we wel. Laten we die pienterheid inzetten om bepaald werk wel te doen."

"Mensen werken ook best wel vaak door na hun pensioen en zestig procent daarvan doet dat omdat ze werken gewoon heel leuk vinden", zegt de econoom. "Met pensioen gaan is ook levensgevaarlijk. De meeste hartaanvallen zijn wanneer mensen met pensioen gaan, omdat je van honderd naar nul gaat."

Cultuurverandering

Hella Hueck, hoofdredacteur van EW Magazine en tot voor kort economisch journalist, vindt dat we ook meer aandacht moeten hebben voor de culturele component. "Als mensen 65 jaar worden krijgen ze de vraag: hoe lang moet jij nog? Terwijl werken vaak ook echt best wel leuk is. Ik ga doorgaans fluitend naar mijn werk. Je kan prima zeggen als je 67 wordt: ik ga nog twee dagen werken in plaats van fulltime. Nu zetten we een knop om in ons hoofd: met 67 jaar gaan we met pensioen."

Ze vindt daarnaast dat ook ouders gestimuleerd moeten worden om weer fulltime te gaan werken nadat ze kinderen hebben gekregen en opgevoed. "Ik heb zelf twee kinderen. Toen ze jonger waren, heb ik minder gewerkt. Nu zijn ze groter en werk ik weer fulltime. Ik denk dat dat iets is wat onderbelicht is. Werkgevers vragen niet: ben je geïnteresseerd om weer meer te gaan werken? Er zijn nog wel knoppen om aan te draaien."