Zou jij een vaccin-ei eten? 'Kippen vaccineren is de toekomst'

Demissionair minister van Landbouw Femke Wiersma (BBB) is sterk voorstander voor het vaccineren van gevogelte om vogelgriep tegen te gaan. Dat zegt ze in Goedemorgen Nederland op NPO 1 in reactie op de huidige vogelgriepuitbraak. "Het is een route die ik heel graag bewandel. Er zitten alleen nog wel wat haken en ogen aan."

Honderdduizenden kippen zijn deze maand preventief geruimd en sinds vorige maand geldt een landelijke ophokplicht. Hoe groot de uitbraak van het virus dit jaar wordt, hangt af van de besmettelijkheid en de ernst van de variant. Ondanks preventie zijn er ieder jaar weer nieuwe vogelgriepvarianten, een doorn in het oog voor pluimveehouders en Wiersma.

Woensdag werd op drie locaties in Overijssel en Limburg vogelgriep vastgesteld. In het Limburgse Tienray en Helden gaat het om bedrijven met 185.000 vleeskuikens en 85.000 leghennen. In het Overijsselse Bornerbroek gaat het om 18.000 vleeskuikens. De dieren worden gedood en in een straal van tien kilometer van de pluimveehouders mogen geen kippen en eieren worden vervoerd.

In Barneveld werden vorige week nog 62.000 leghennen preventief gedood. "Het raakt de ondernemer, het gezin en de hele omgeving", reageerde Jacco van der Tak (CDA), burgemeester van gemeente Barneveld.

Verspreiding via wilde vogels

Wiersma noemt de situatie "verschrikkelijk". Twee jaar lang was het relatief rustig qua vogelgriepuitbraken, vertelt ze. "Dit jaar is het in alle hevigheid aanwezig. Het is ook de tijd van het jaar waarin de vogeltrek plaatsvindt. In de wilde vogelpopulatie zien we een besmettingstoename en dat zorgt ook voor de verspreiding."

De ontlasting van deze wilde vogels daalt neer op boerenerven, waarna stallen besmet raken. De Partij voor de Dieren pleit voor kleinschaligere stallen om het besmettingsrisico te verminderen. "We zien bij grote stallen juist dat het heel makkelijk is om goede preventiemaatregelen te nemen", countert Wiersma. Maar mocht het virus in een stal gevonden worden, dan "worden veel dieren natuurlijk direct geraakt, dat wel".

In oktober heeft Wiersma, nadat ze het risico op een grootschalige uitbraak begon in te zien, een ophokplicht ingesteld met een verhoogd hygiëneprotocol. "Bezoekers mogen niet binnenkomen bij pluimveebedrijven. Er zijn daarnaast allerlei regels die de pluimveehouder zelf moet naleven. Denk aan vervoersbewegingen in de sector. Vrachtwagens moeten goed schoongemaakt worden voordat ze naar een nieuw bedrijf rijden. Er zijn heel strenge regels en de sector ziet er goed op toe." Ondanks de maatregelen zijn dinsdag en woensdag alsnog nieuwe besmettingen vastgesteld.

Vaccins de toekomst?

Begin dit jaar begon de sector met een inentingspilot. Vaccins zijn een oplossing voor de toekomst, is Wiersma stellig. "Het is een route die ik heel graag wil bewandelen. Er zitten alleen nog wel wat haken en ogen aan de vaccinatie van gevogelte. Je kunt het niet zomaar grootschalig uitrollen." Daarom lobbyt ze in Brussel voor Europees draagvlak. "Er wordt hard aan gewerkt om dit in de toekomst mogelijk te maken."

"Als je kijkt naar de handel in deze dieren, dan hebben andere landen hier bedenkingen bij. Zij willen geen gevaccineerd vlees afnemen of producten van dieren die gevaccineerd zijn." Het is daarom van groot belang om deze handelspartners gerust te stellen, zegt Wiersma. "Ook bij de pilot van dit jaar hebben we veel voorwerk verricht om deze partners gerust te stellen. Dat ze weten dat deze producten niet in de handelsstromen terecht zouden komen."

Vrije handel belangrijk

De eieren van gevaccineerde kippen mogen niet naar landen getransporteerd worden die tegenstander zijn van het idee. "De Verenigde Staten bijvoorbeeld en nog meer landen waar je handelsafspraken mee hebt. In een Nederlandse fabriek of verwerkend bedrijf moet je alle stromen daarom apart inrichten."

De export is alleen zeer belangrijk voor Nederland, waardoor de pilot in de sector nog op weinig voorstanders kan rekenen. Als bijvoorbeeld 'vaccineieren' alleen in Nederland op de markt mogen komen, of slechts in een beperkt aantal landen, dan heeft dat volgens Wiersma mogelijke grote gevolgen.

"Als we alleen afhankelijk zouden zijn van binnenlandse productie om onze eigen bevolking te voeden, loop je bij een uitbraak per direct een tekort op. Dat maakt je als land heel kwetsbaar. Om het totale systeem in balans te houden, is wederzijdse afhankelijkheid van belang."