Informateur Wijers (D66) onder vuur na uitspraken over VVD-leider Yesilgöz: 'Hij is zo vooringenomen'

D66 en CDA gaan vandaag voor het eerst om tafel om te onderhandelen over een startdocument voor de formatie, maar nog voor het eerste gesprek heeft het proces al schade opgelopen. Hans Wijers, informateur namens D66, noemde VVD-leider Dilan Yesilgöz eerder een "leugenaar". "Een formatie draait om vertrouwen. Als dat er nu al niet is, is dat wel een probleem."

Woensdag werden Wijers (D66) en Sybrand Buma (CDA) naar voren geschoven als informateurs. Op de persconferentie donderdag werd Wijers geconfronteerd met zijn uitspraken op de verkiezingsavond. Hij zei toen onder meer dat Yesilgöz een leugenaar was.

"Ik heb me daar destijds niet goed uitgedrukt. Die uitspraken waren niet gepland. Ik heb toen een paar dingen gezegd, waarvan een aantal tamelijk onhandig was", zei Wijers donderdag. "Ik had dat soort woorden niet moeten gebruiken. Dat was op een bijeenkomst na de verkiezingen. Het was ongepast taalgebruik. Ik heb haar (Yesilgöz, red.) daarover benaderd toen ik met die uitspraken werd geconfronteerd en mijn excuses aangeboden. Ik ga ervan uit dat als we het in de toekomst over de inhoud gaan hebben, dit in het verleden ligt."

Yesilgöz laat later op de vrijdag weten in gesprek te willen met partijleiders Rob Jetten (D66) en Henri Bontenbal (CDA) over de ontstane situatie. "We zullen moeten samenwerken om Nederland verder te brengen. Ons land is gebaat bij een vertrouwenwekkend informatieproces, niet bij nog meer gedoe en ophef. Ik heb de partijleiders van CDA en D66 voorgesteld samen te zitten en deze valse start achter ons te laten."

'Geen geplande uitspraken'

Politiek verslaggever Hans van Soest (AD) reageerde eerder vrijdag in Goedemorgen Nederland op NPO 1 op de uitspraken van Wijers, die hij deed op 29 oktober. "Het was niet gepland dat hij toen iets zou zeggen, maar hij werd op het podium getrokken en gevraagd naar een eerste reactie op de verkiezingsuitslag. Daar zei hij dat hij zich verbaasde over de uitslag van de VVD en dat zij het hadden verdiend om veel meer zetels te verliezen."

Had hij als D66’er niet gewoon recht op zijn mening, toen hij nog geen informateur was? "D66 en CDA zeggen ook gewoon dat hij kan aanblijven", reageert Van Soest. "Vandaag beginnen om 10.00 uur de gesprekken en in deze eerste ronde hebben VVD en JA21 ook helemaal geen rol."

"Wat hij moet doen in de komende drie weken, samen met Buma, is gesprekken leiden tussen CDA en D66. Zij moeten op hoofdlijnen een akkoord sluiten over hoe de belangrijkste problemen in het land worden opgelost. Daarna kan in een volgende ronde worden gekeken of andere partijen kunnen aansluiten."

De journalist verbaast zich vooral over een andere uitspraak van Wijers: dat hij niet zou geloven in een coalitie tussen VVD, D66, CDA en JA21. "En dat is nou juist een van de mogelijkheden die deze informateurs open moeten houden." Of het nog goed komt tussen Wijers en de VVD is volgens hem onzeker.

"Ik denk dat de VVD dit gaat opspelen. Een formatie draait om vertrouwen. Als dat vertrouwen er nu al niet is, dan is dat wel een probleem. De kans is groot dat in volgende ronden Wijers geen rol meer speelt. De tweede informateur, Buma, heeft al gezegd dat hij over drie weken geen rol meer heeft, dus ik verwacht dat er daarna een nieuwe informateur komt."

Liekens: 'Wijers moet aftreden'

Studiogast Goedele Liekens, senator in België namens de Open Vlaamse Liberalen en Democraten (Open Vld), vindt dat Wijers moet aftreden. "Ik begrijp eerlijk gezegd niet dat ze hem die plaats laten houden. Zo'n formatie is zo ingewikkeld en moet in het volste vertrouwen kunnen gebeuren", zegt de politica.

"Het is een smet wat daar gebeurd is, een valse start. Je moet onomstreden zijn, zo neutraal mogelijk. Hij heeft alles tegen zich. Ik kan me niet voorstellen dat er niemand anders is. Hij is zo vooringenomen, en het is heel duidelijk dat hij Yesilgöz er niet bij wil hebben. Ik vind dat Jetten hem moet vervangen."