Grote verontwaardiging in België over Waalse werklozen: 'Ze hebben een lasagne aan voordelen'

De Belgische tv-reportage over mensen met een uitkering in het Waalse Verviers maakt het nodige los in België. In het programma Sans Boulot: Tous Fraudeurs? (Werkloos, allemaal fraudeurs?) onderzoekt de Waalse RTL TVI-journalist Christophe Deborsu waarom sommige inwoners niet werken – en dat ook niet van plan zijn.

Als voorbeeld wordt in de documentaire de alleenstaande moeder van drie kinderen Laetitia aangehaald. Ze heeft geen diploma, heeft nooit gewerkt, maar ontvangt via het OCMW (Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn) en verschillende uitkeringen bijna 2700 euro netto per maand. Werken zou haar financieel minder opleveren, zegt ze in de reportage.

"Het is duidelijk dat minder overhouden niet het doel kan zijn", zegt Leatitia onder meer in de docementaire. Goedele Liekens, senator namens Open Vlaamse Liberalen en Democraten (Open Vld), is vrijdag in Goedemorgen Nederland op NPO 1 vooral verbaasd over de verontwaardiging over de uitzending. "Iedereen weet dit al jaren. Twee jaar geleden was er een klein relletje over dat mensen al twintig jaar werkloos waren en dat vierden."

'Lasagne aan voordelen'

Volgens Liekens komt dat door de vele regelingen voor langdurig werklozen. "Je krijgt een lasagne aan voordelen. Je krijgt goedkopere elektriciteit, internet, in sommige gemeenten zelfs een gratis Netflix-abonnement en de kinderopvang is gratis, omdat de alleenstaande moeder anders zogenaamd niet kan gaan solliciteren. Blijkbaar werkt het toch ook niet. Daar zijn we nu in de Senaat mee bezig: hoe krijgen we de alleenstaande moeders aan het werk?"

Voor het eerst wordt de werkloosheidsuitkering in België beperkt in tijd, zegt het parlementslid. "Er zijn veel mensen die van school komen, werkloos zijn en vervolgens met pensioen gaan. Zij trekken meer pensioen dan mensen die zelfstandige zijn geweest. Die cijfers zijn heel duidelijk. Ik vind het raar. Dat krijg je met zoveel jaren socialistische regeringen in Wallonië. De activering daar is nul."

Liekens denkt dat er sprake is van een falend systeem. "Wij vinden dit misschien vernederend, maar dat vinden deze mensen zelf niet. Ik ken heel veel mensen die dat aan mij verteld hebben. In mijn straat en in mijn familie zijn er zat mensen die hetzelfde zeggen als deze mevrouw. Je kunt hen dat niet kwalijk nemen."

Volgens Liekens is het bovendien logisch gedrag. "Ze heeft ook gelijk. Want wie is er gek? Diegene die op zijn fiets met zijn broodtrommeltje door het donker naar het station fietst, of de ander die zegt niet voor tien uur te gaan opstaan?"

Verschil met Nederland

Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) concludeerde eerder dit jaar dat Nederlanders met een uitkering daar niet bewust voor kiezen, maar vaak kampen met een stapeling aan problemen, waardoor werken niet lukt. In België lijkt dat deels anders te liggen.

"Wat we nu in de Senaat aan het bestuderen zijn, is dat je ziet dat in families waar ouders nooit gewerkt hebben, de kinderen het een soort vanzelfsprekendheid vinden om ook niet te werken. Als je ziet hoeveel zij kunnen verdienen op die manier: waarom zou je?"

Liekens benadrukt dat het probleem niet bij de mensen ligt. "We zijn al jaren aan het proberen om het verschil tussen werken en niet werken groter te maken. Je kunt het de mensen niet kwalijk nemen, maar het systeem dat het hen aanreikt. Ze moeten er niet beschaamd voor zijn."

Volgens haar speelt er meer dan alleen geld. "In het parlement hoor ik vaak van de partijen die dit eigenlijk wel terecht vinden, dat zij doen alsof werken iets is waarvan je ziek wordt of dood van gaat. Het gaat niet alleen over geld verdienen, maar ook over je identiteit, over wie en wat je bent."