Kabinet voor kerst is 'onmogelijk': 'Ze weten dat het onzin is, zeg dat gewoon'

Al voordat er een definitieve verkiezingsuitslag is, benadrukken partijen dat ze snel een stabiel kabinet willen, het liefst al voor kerst. "Natuurlijk gaat dat niet lukken", reageert journalist Tom Staal in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "Dat weten ze ook op het moment dat ze dat zeggen."

Voordat er gesproken mag worden over de formatie, moet eerst duidelijk worden wie de grootste partij is. Twee dagen na de Tweede Kamerverkiezingen staan D66 en PVV aan kop in een historische nek-aan-nekrace. Het verschil tussen de twee partijen is vrijdagochtend slechts 15.155 in het voordeel van D66.

Naar verwachting wordt over een aantal dagen pas definitief duidelijk wie de grootste partij van Nederland is. De uitslag van stemmers uit het buitenland, waarschijnlijk zo'n 90.000, wordt op zijn vroegst maandagavond bekend.

In Nederland moet één gemeente de verkiezingsuitslag nog bekendmaken: Venray. Verwacht wordt dat de Limburgse gemeente vandaag met de definitieve uitslag komt. Door een brand in het stemlokaal tijdens het telproces ontstond er vertraging.

'We hebben nog niet eens een verkenner'

Staal volgt de politiek al jaren op de voet en is ervan overtuigd dat, met hoe het land er nu voor staat, de formatie veel langer gaat duren. "Wat er afgesproken moet worden en hoe het de afgelopen twee jaar is gegaan... Dan ga je het niet voor kerst redden. Zeker niet met hoe de kaarten nu geschud zijn."

Na de verkiezingen van 2021 duurde de kabinetsformatie 299 dagen. En na de verkiezingen van 2023 nam de formatieperiode 223 dagen in beslag. "We hebben het nu al over wanneer we een kabinet willen hebben, maar we hebben nog niets eens een verkenner", is Staal realistisch. "We weten ook nog steeds niet wie de grootste is."

'Haast is de vijand'

VVD-wethouder Paul Slettenhaar denkt niet dat er sneller een kabinet gevormd kan worden als de PVV qua zetels nog verder was geslonken. "Haast is de vijand. Je moet dit zorgvuldig doen, maar natuurlijk roepen ze dat ze het voor kerst gerealiseerd willen hebben. Ik weet alleen niet of Jesse Klaver zit te wachten op een centrumrechts kabinet voor de kerst. De hype moet niet leidend zijn."

"Van rechts tot links zegt iedereen dat voor kerst een kabinet gevormd is. Iedereen weet dat het onzin is, zeg dat ook gewoon", reageert Staal. Hij krijgt bijval van Slettenhaar. "We moeten het op de inhoud gooien, er is een aantal grote dossiers dat geregeld moet worden."