Explosies in Den Haag: hoe kansarme jongeren en criminelen de stad onder druk zetten

Den Haag stond in 2024 op plek drie in Nederland wat betreft het aantal explosies met zwaar vuurwerk en explosieven. Het dieptepunt was de dodelijke explosie aan de Tarwekamp op 7 december, waarbij zes mensen omkwamen en vier gewond raakten. In de podcast Stand van Nederland: Aangehaakt bespreekt presentator Sam Hagens met electoraal geograaf Josse de Voogd en lokale politici Richard de Mos (Hart voor Den Haag) en Samir Ahraui (PvdA) de complexe dynamiek achter de explosies en de impact op de stad.

Volgens Richard de Mos van de lokale partij Hart voor Den Haag zijn het vaak kansarme jongeren die een rol spelen bij de explosies. Ze worden door criminelen geronseld om explosieven te plaatsen bij horecagelegenheden, winkels en andere locaties. Voor een kleine vergoeding zetten ze hun leven op het spel.

"Voor een paar honderd euro plaatsen ze een zwaar explosief bij een horecagelegenheid of een zalencentrum. Dan komt die explosie en moet die ondernemer dicht, dat kost gewoon heel veel geld. Er zijn ondernemers die drie of vier keer achter elkaar slachtoffer zijn geworden."

De Mos wijst op het schrijnende patroon: jongeren die weinig kansen hebben, worden misbruikt door georganiseerde criminelen. De gevolgen zijn groot, zowel voor de jongeren zelf als voor de slachtoffers van de explosies.

Alles weten over de thema's die spelen in Den Haag? Luister naar de podcast van Stand van Nederland. De tekst gaat hieronder verder.

Cameratoezicht is niet genoeg

Het idee van cameratoezicht klinkt als een voor de hand liggende oplossing, maar Samir Ahraui van de lokale PvdA waarschuwt dat dit slechts een deel van het probleem aanpakt.

"Je moet echt investeren in het sociale fundament in zo’n wijk. Laat jongerenwerkers aan de voorkant ervoor zorgen dat criminelen die jongeren überhaupt niet kunnen bereiken. Je hoort verhalen dat criminelen bij schoolpleinen klaarstaan om jonge jochies aan te spreken. Daar moeten we zijn."

Volgens Ahraui is preventie cruciaal. Hij zegt dat het erom gaat dat jongeren perspectief en begeleiding wordt geboden, voordat ze in aanraking komen met de criminaliteit. Cameratoezicht kan helpen bij opsporing, maar het vermindert niet automatisch het risico dat jongeren het verkeerde pad op gaan.

Ondernemers voelen de gevolgen

Voor ondernemers in de getroffen wijken zijn de explosies niet alleen een veiligheidsprobleem, maar ook een financieel drama. Veel bedrijven moeten hun deuren sluiten na een incident, met verlies van omzet en onzekerheid als gevolg.

"Als je drie maanden dicht moet als goedlopend restaurant, gaat die omzet gewoon naar de mallemoeren", zegt De Mos. De impact beperkt zich niet tot individuele ondernemers. Het veiligheidsprobleem beïnvloedt de leefbaarheid van hele wijken en draagt bij aan een gevoel van onveiligheid bij bewoners.

Breder sociaal probleem

Electoraal geograaf Josse de Voogd plaatst de explosies in een groter sociaal en economisch kader. Hij legt uit dat kwetsbare jongeren vaak beperkt worden door hun thuissituatie, armoede en een gebrek aan stabiele kansen op de arbeidsmarkt.

"Het alternatief is vaak erg onaantrekkelijk. Het kan soms een enorm risico zijn om gewoon het legale pad te bewandelen. Als er dan iemand langskomt met de vraag of je even een ramkraak kunt doen, waarbij je snel geld kunt verdienen en de straffen soms relatief gering zijn...”

Volgens De Voogd creëert dit een situatie waarin het criminele alternatief aantrekkelijker lijkt dan de legale opties, en jongeren dus vatbaar worden voor rekrutering door criminelen.

Capaciteit en politieke verantwoordelijkheid

De Mos hekelt het gebrek aan capaciteit bij politie en justitie en wijst op het tekort aan lokale handhavingsmiddelen.

"Breng die zware criminelen in kaart en zorg dat ze gepakt worden. Maar daar is gewoon niet genoeg capaciteit voor. De landelijke overheid laat ons al jaren in de steek."