CDA wil eigen risico verhogen: 'De zorg is als een mammoettanker die op de kade afvaart'

In zijn boek 'Het kan echt anders' schrijft CDA-leider Henri Bontenbal dat hij zich zorgen maakt over de gezondheidskloof in Nederland. Tegelijkertijd willen de christendemocraten het eigen risico in de zorg verhogen. Dat lijkt tegenstrijdig, maar dat rijmt prima met elkaar volgens Bontenbal.

In zijn vorige maand verschenen boek heeft Bontenbal naar eigen zeggen "geprobeerd te analyseren waar het goed gaat met Nederland en waar het minder goed gaat". "Je ziet dat er een aantal kloven zijn, maar die met elkaar te maken hebben", zegt hij vrijdag in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "Armoede is een heel complex probleem, maar dat gaat nooit alleen over geld, maar ook over sociaal netwerk, opleiding en dus ook over gezondheid."

De grote verschillen in leeftijdsverwachting tussen hoog- en laagopgeleiden baren hem zorgen. "Hoogopgeleide mensen worden veel later pas ziek. Er zitten soms jaren aan verschil in leeftijdsverwachting tussen, of de leeftijd waarop mensen de eerste klachten krijgen. Hoogopgeleide mensen worden veel later pas ziek." Ook zoeken mensen met meer geld doorgaans sneller de zorg op. "Dat betekent dat de kwaliteit van leven van mensen met een lage opleiding doorgaans veel sneller slechter wordt. Ik vind dat zorgelijk."

Zorg is mammoettanker die op kade afvaart

Waarom kiest het CDA dan toch voor het verhogen van het eigen risico? "De toekomst van de zorg is de olifant in de kamer. Even los van de investeringen in defensie, is de zorg een mammoettanker die op de kade afvaart. We weten dat we het moeten keren, maar de vraag is of de politiek dat op tijd durft te doen. Op dit moment werkt 1 op de 7 mensen in de zorg, over tien jaar is dat 1 op 3. Dat is niet houdbaar. We weten dat we moeten hervormen in de zorg, maar ook dat de kosten niet te sterk mogen stijgen."

Volgens Bontenbal wordt met het verhogen van het eigen risico de kloof tussen arm en rijk niet per definitie groter. "Je moet altijd naar het totaalpakket kijken en er niet één ding uithalen. Wij willen inderdaad niet zoals andere partijen het eigen risico verlagen of naar nul brengen. Dat zorgt ervoor dat de wachtlijsten toenemen. We verhogen 'm, omdat we hem indexeren. De lonen stijgen en ook andere kosten stijgen. Wij laten het eigen risico meelopen met de inflatie."

Het gaat erom dat de meest kwetsbare groepen op een andere manier geholpen worden, aldus de CDA'er. "Als je bijvoorbeeld kijkt naar het eigen risico zeggen wij dat je chronisch zieken en gehandicapten moet ontzien, maar zie je ook dat we in de huishoudelijke hulp van ouderen die het kunnen betalen een grotere bijdrage verwachten. We zorgen voor een vangnet voor mensen die het niet kunnen betalen. We vragen van de sterkste schouders meer, van de mensen die dat kunnen betalen, maar we zorgen altijd dat er een vangnet zit voor de meest kwetsbaren."

'Gezondheidszorg draait om solidariteit'

Bontenbal denkt dat zijn boek geloofwaardig is "omdat alle dillema's erin staan". "Uiteindelijk draait de gezondheidszorg om solidariteit. De mensen die gezond zijn betalen voor de mensen die ziek zijn en mensen die jong zijn betalen voor mensen die oud zijn. Die balans moet blijven bestaan. Als je niet op tijd de gezondheidszorg toekomstbestendig maakt, ga je de solidariteit ondergraven."

Dat gebeurt volgens Bontenbal wanneer het eigen risico verder omlaag gaat. "Jonge gezonde mensen zullen dan gaan zeggen: ik betaal nu niet 7.000 euro, maar 10.000 euro voor de zorg. Wordt er ook nog voor mij gezorgd? Als je solidariteit wil behouden, moet je durven te hervormen in de gezondheidszorg."