Jimmy Dijk (SP) wil Poetin begrijpen: 'Het beste antwoord op oorlog is geen oorlog'
De SP pleit, als een van de weinige partijen, niet voor extra defensiebudgetten ondanks de toenemende onrust in de wereld. De kritiek dat de socialisten daarmee Vladimir Poetin in de kaart spelen, werpt lijsttrekker Jimmy Dijk verre van zich. "Het beste antwoord op oorlog is geen oorlog", zegt de SP-voorman in Goedemorgen Nederland op NPO 1.
Terwijl vrijwel alle partijen meer geld uittrekken voor defensie, waarschuwt Dijk voor een nieuwe wapenwedloop. Hij vreest dat de welvaartsstaat wordt omgebouwd tot een oorlogsmachine. "Ik vind het ook belangrijk dat wat wij willen beschermen in stand gehouden wordt", zegt hij. "Zorg, onderwijs, sociale zekerheid; in programma's van andere partijen bezuinigen ze het kapot. Dat vind ik zeer onverstandig. Het is moeilijk te repareren en zorgt voor veel menselijk leed."
Hoewel de SP de hand op de knip houdt voor Defensie en Poetin wil leren begrijpen, noemt Dijk het onzin dat zijn partij Oekraïne aan zijn lot overlaat. "Sterker nog: de SP is voor het steunen van Oekraïne met hulppakketten", zegt hij. "Wij hebben gesteund dat daar de afgelopen tijd miljarden aan uitgegeven zijn. Maar dat is iets anders dan dogmatisch ieder jaar vijf procent van ieders verdiend inkomen - nogmaals dogmatisch, ieder jaar - uit te gaan geven aan nog meer bommen en granaten."
"Temeer omdat we zien wat er nu gebeurt: forse bezuinigingen die partijen inboeken tot tien miljard euro op onze zorg", zegt Dijk. "Dat is je eigen welvaartsstaat ombouwen tot oorlogsmachine en dat is wat de SP betreft niet nodig."
Geen Europees leger
De vraag is wat je aan die welvaartsstaat hebt als je hem niet kunt beschermen. "Veiligheid is een groot goed", erkent Dijk, maar volgens hem gaat er al voldoende geld naar onze verdediging. "De budgetten van Defensie zijn de afgelopen vier jaar verdubbeld van elf naar 22 miljard. Er ligt nog drie miljard op de plank dat Defensie niet uitgegeven krijgt."
“Samenwerking is genoeg, absoluut, maar wij gaan er zelf over of onze mensen op missie worden gestuurd.”
De nieuwe NAVO-norm vinden de socialisten dan ook overbodig. "Europese NAVO-lidstaten hebben 3,5 keer meer uitgegeven aan Defensie. Dat lijkt mij meer dan genoeg." Dijk is ook tegen kernwapens. "Ik vind het heel goed als we de kernwapens wereldwijd afbouwen. Dat ging lang heel goed, helaas gaat het nu weer de verkeerde kant op. Laten we niet nog meer kernwapens in de wereld brengen, daar wordt de wereld niet veiliger van."
De SP voelt ook niets voor een Europees leger. "Wij vinden dat als je nationale lidstaten hebt, die nationale lidstaten gaan over of een burger ergens wel of niet wordt ingezet op een missie. Samenwerking is genoeg, absoluut, maar wij gaan er zelf over of onze mensen op missie worden gestuurd."
Poetin begrijpen
Op weg naar vrede aan de grenzen van de Europese Unie is het volgens de SP belangrijk dat we Poetin proberen te begrijpen. "Ik heb geen begrip voor Poetin, ik probeer hem te begrijpen. Dat is een heel duidelijk onderscheid. Ik heb geen enkel begrip voor hem", beklemtoont Dijk. "Maar je wil dat de oorlog stopt. Dat doe je aan de ene kant door ervoor te zorgen dat Oekraïne zich kan verdedigen en aan de andere kant door aan vrede te werken. Je moet proberen te begrijpen hoe iemand denkt, zodat je ervoor kan zorgen dat de oorlog stopt."
Ook pleit hij voor meer internationale druk op Moskou. "Waar zijn autoritaire leiders gevoelig voor? Dat hun land bijvoorbeeld door sancties in de problemen komt. Harde sancties, Oekraïne verdedigen en aan de andere kant kijken welke bondgenoten Poetin heeft en die onder druk zetten als internationale gemeenschap, zodat er een pad naar vrede komt", omschrijft het Kamerlid het pad naar vrede van de SP.
De roep om internationale druk is volgens Dijk goed te rijmen met het standpunt dat de SP uit de NAVO wil. "Dat is stap drie, vier, vijf. In ons verkiezingsprogramma staat heel duidelijk uitgewerkt dat wij Europese samenwerking willen als het gaat om defensie, omdat wij zien dat we nu zo afhankelijk zijn van de VS, bijvoorbeeld als het gaat om cyberveiligheid en inlichtingen. Dat brengt ons vaak in de problemen, omdat de VS een onbetrouwbare partner is gebleken. Daarom zeggen wij: zorg voor een Europese veiligheidsconstructie, waardoor je uiteindelijk onafhankelijk wordt van de NAVO."
'Vrede sluit je met een vijand'
Onder Dijk blijft de pacifistische koers van de SP overeind. "Hoe je het ook wendt of keert: aan beide kanten gaan onschuldige mensen dood, veel te veel", zegt hij over de oorlog in Oekraïne. "Het beste antwoord op oorlog is geen oorlog. Daar moeten we aan werken. Oekraïne verdedigen, heel goed, maar ook aan vrede werken."
“Hoe je het ook wendt of keert: aan beide kanten gaan onschuldige mensen dood, veel te veel.”
Dijk vindt dat er in Den Haag te weinig oren zijn voor dialoog. "Ik merk heel erg dat andere partijen daar niet toe bereid zijn geweest de afgelopen jaren." Hij juicht de pogingen van de Amerikaanse president Donald Trump om met Poetin te praten toe, ook al vindt hij ze verkeerd aangepakt.
Andere partijen vinden juist dat Europa de taal van Poetin moet leren spreken, ziet Dijk, waarin volgens de Russische leider alleen het recht van de sterkste telt. Hij wijst die benadering af. "Ik ga niet de taal spreken van een maniak. Dat wij niet dezelfde denkwijze hebben, onderscheidt ons van maniakken. Maar vrede sluit je met een vijand, niet met een vriend. Je zult altijd moeten proberen ultieme pogingen te verrichten om ook een maniak op deze manier te stoppen."