Oud-diplomaat Ron Keller sceptisch over vredesgesprekken tussen Israël en Hamas: 'Er is geen tussenweg'

In Egypte wordt maandag verder onderhandeld over het vredesplan dat de Amerikaanse president Donald Trump heeft gepresenteerd voor Gaza. Delegaties van Israël en Hamas spreken onder leiding van Amerikaanse bemiddelaars over een wapenstilstand, de vrijlating van gijzelaars en een mogelijk begin van de wederopbouw. Oud-diplomaat Ron Keller noemt de gesprekken hoopvol, maar is sceptisch over een einde van het conflict.

Volgens Trump verlopen de onderhandelingen "zeer succesvol". Op zijn eigen platform Truth Social schreef hij zondagavond dat er "zeer positieve gesprekken worden gevoerd om de gijzelaars vrij te laten, de oorlog in Gaza te beëindigen en bovenal eindelijk vrede in het Midden-Oosten te bereiken". De Amerikaanse president waarschuwde wel voor zware gevolgen als de gesprekken mislukken: "Dan zal er een enorm bloedbad volgen, iets wat niemand wil zien."

Keller plaatst de uitlatingen van Trump in perspectief. "Er wordt nu heel erg gefocust op de gijzelaars, dat is begrijpelijk en wat de mensen aanspreekt," zegt hij. "Dat is de eerste fase van een proces, maar over het hele proces moet je akkoord hebben. Ook op de laatste fase, als Gaza weer wordt opgebouwd."

Volgens Keller zijn er praktische en politieke obstakels die een snelle doorbraak onmogelijk maken. "Er zijn redenen waarom Hamas niet binnen 72 uur akkoord kan gaan, die ook de Amerikanen en Israëliërs zullen begrijpen. De lichamen van sommige gijzelaars zijn begraven, soms zelfs in gebieden die door de islamitische jihad worden gecontroleerd. Het kost tijd om die ruil van gijzelaars met gevangenen te organiseren."

De oud-ambassadeur in Turkije, Oekraïne, Rusland en China ziet in Trump vooral een wensdenker. "Er zijn al drie jaar onderhandelingen en elke keer denk je dat ze er bijna zijn. Trump is heel sterk in wensdenken. Hij wil per se scoren op het gebied van de vredesduif zijn. Hij dacht ook even Oekraïne te kunnen oplossen en nu denkt hij het weer."

Twijfels over tussenweg

Hoewel Keller erkent dat de Amerikaanse poging "oprecht" is, betwijfelt hij of diplomatie in dit stadium voldoende kan opleveren. "De vraag is steeds of je in dit soort conflicten wel tussenwegen kunt vinden. In politiek moet je soms een keuze maken."

De onderhandelingen draaien volgens hem om een kernprobleem dat al decennia speelt. "Het plan van Trump bevat de gedachte dat Hamas zichzelf gaat opheffen, maar dat lijkt onwaarschijnlijk. Israël wil geen Palestijnse staat, de Palestijnen wel. Daar zit geen tussenweg in."

Ook wijst hij op de risico’s van Trumps aanpak. "Wat Trump doet is zeker niet diplomatiek, maar powerplay. Idealiter doe je dit soort harde uitspraken achter de schermen en niet voor televisiecamera’s. Alleen in het uiterste geval doe je dit als noodgreep. Maar zo is Trump: hij doet alles met een megafoon in de hoop partijen zo onder druk te zetten dat er een compromis wordt bereikt."

Trump voor het blok gezet

Amerikakenner Diederik Brink ziet dat Trump ondanks zijn bravoure ook voorzichtig afstand neemt van Netanyahu, nadat Israël Qatar bombardeerde zonder Amerika vooraf in te lichten. "Trump houdt er niet van om voor het blok te worden gezet. Netanyahu kan nog weleens een stapje vooruitlopen, en dat valt nooit goed bij leiders – al helemaal niet bij Trump."

Of de gesprekken in Egypte uiteindelijk leiden tot vrede, betwijfelt Keller sterk. "Ik hoop het wel, maar ik vrees dat dit niet het einde is van het conflict in het Midden-Oosten."