NAVO-kabinetschef sceptisch over no-flyzone boven Oekraïne: 'Europa kan het niet alleen'

NAVO-kabinetschef Geoffrey van Leeuwen is sceptisch over het inrichten van een no-flyzone boven Oekraïne, om ervoor te zorgen dat Russische drones niet opnieuw NAVO-grondgebied binnenvliegen. "Als je een no-flyzone wilt boven Oekraïne, moet je dat wel kunnen waarmaken en alle Russische vliegtuigen neerschieten. Europa alleen kan dat niet, daar heb je ook de VS voor nodig", zegt hij in Café Kockelmann op NPO 2.

Aanleiding is de toenemende onrust in Europa, nadat Russische drones Pools grondgebied binnendrongen, Russische MiG-straaljagers boven NAVO-gebied in Estland vlogen en er rondom Deense vliegvelden verdachte drones werden gesignaleerd, waardoor vliegvelden het luchtruim moesten sluiten.

Als Europa zelfstandig een no-flyzone afkondigt boven Oekraïne, is het niet zeker of Europa honderd procent klaar is voor een tegenreactie, is Van Leeuwen, de rechterhand van NAVO-chef Mark Rutte, stellig. "Omdat de Verenigde Staten terughoudend reageren, is het niet verstandig om dat nu te doen. Als we het samen doen, en we zijn bereid om in oorlog te gaan met Rusland, dan is dat een enorme stap."

Trump: schiet Russische vliegtuigen neer

Volgens de Amerikaanse president Donald Trump moeten NAVO-landen Russische militaire vliegtuigen uit de lucht schieten als ze NAVO-grondgebied betreden. "Ultimo zullen we alles doen wat nodig is", reageert Van Leeuwen. "Maar het zijn de militairen die in eerste instantie een assessment maken."

Ze moeten uitzoeken wat de intenties zijn van een vijandig vliegtuig dat het NAVO-luchtruim betreedt. "Ze kunnen zien of ze bewapend zijn, of hun radar aan- of uitgeschakeld is en of hij gelocked is op een target. Dat zijn de momenten dat een gevechtspiloot precies weet wat diegene moet doen. Als het niet meteen dreigend is, dan zal een piloot niet onmiddellijk een ander vliegtuig neerhalen. Maar het valt binnen zijn bevoegdheden om dat te doen, als diegene denkt dat er een dreigende situatie ontstaat."

Poetin 'zal ons testen'

Of zo'n situatie zich binnenkort mogelijk voortdoet, weet hij niet. "Wat Poetin heeft moeten zien, is dat we heel snel ter plekke zijn en Russische vliegtuigen eruit duwen. Hij heeft zijn lesje wat dat betreft geleerd. Ik ben niet bang dat hij zó gestoord aan het worden is dat hij hele gekke dingen gaat doen. Maar hij zal ons testen. Het is de vraag hoe we reageren."

Een van de doelen van Poetin is dat de NAVO-steun aan Oekraïne wordt verminderd. "Je ziet nu een debat in Denemarken, dat het land te pro-Oekraïne zou zijn. Dan krijg je een discussie onder je eigen bevolking of je Oekraïne moet steunen of niet. Hij zal het allemaal proberen."