Econoom kritisch op kiezer: 'Zorg loopt vast omdat niemand wil inleveren'

Volgens econoom en journalist Esther van Rijswijk verdient Nederland het huidige politieke klimaat, omdat niemand bereid is om in te leveren en pijn te lijden. In Goedemorgen Nederland op NPO 1 legt ze de bal bij de kiezer als belangrijke oorzaak voor de complexe problemen in Nederland, waaronder de zorg.

Met een groot tekort aan personeel, een enorm prijskaartje en veel vragen over de toekomstbestendigheid, is de zorg een problematisch dossier in Den Haag. Volgens Van Rijswijk, die een podcast maakte over complexe problemen in Nederland, zien politici grijpbare oplossingen niet over het hoofd, maar durven ze niet door te pakken. "Er zitten heel goede analyses en adviezen in lades verstopt. Daar liggen geen makkelijke oplossingen, het zijn moeilijke keuzes die gemaakt moeten worden, maar ze zijn niet onmogelijk."

Het probleem is volgens Van Rijswijk dat kiezers geen pijn durven te lijden en financieel niet willen inleveren. "Dan blijf je er gewoon in vastzitten", stelt ze. "Welke partij durft tegen diegenen te zeggen dat ze die pijn moeten pakken? Als wij allemaal boos worden en meteen aan talkshowtafels zitten te schreeuwen, dan begrijp ik dat politici er bijna niet meer aandurven. Politiek leiderschap is ook een ding", erkent ze, "maar het is te gemakkelijk om het daarop af te schuiven."

'Eén op drie mensen in zorg'

In de zorg is de probleemanalyse volgens Van Rijswijk klip-en-klaar. "Maar de kosten zijn zo hoog en lopen zó veel verder op, dat het een olietanker is die op de Wadden afstevent. Als het zo doorgaat, dan moet op termijn één op de drie mensen in de zorg werken. Terwijl we er nu al niet genoeg hebben."

Nederlanders zijn dus niet bereid om in te leveren, waardoor de kosten in de zorg verder oplopen. "Terwijl het tekort enorm toeneemt. Iedereen die er een beetje verstand van heeft, zegt nu zelfs dat we fitte ouderen moeten inzetten om niet-fitte ouderen te ondersteunen in de wijk. Mantelzorgers die al met pensioen zijn." Kortom, "het wordt nog lastiger om het verpleeghuis in te komen".

Doodsbang

"Als wij er allemaal aan willen beginnen, gaat de politiek het echt wel regelen", is ze kritisch op de samenleving. "Overal moeten moeilijke keuzes worden gemaakt, de politici die erin duiken weten dat, maar ze zijn doodsbang voor de kiezers."

Politici 'krijgen het niet meer uitgelegd'

"We zijn allemaal behoorlijk cynisch aan het worden over politici die geen langetermijnvisie hebben en niet met een verhaal komen." Volgens Van Rijswijk komt dat door onszelf. "Er moeten bijvoorbeeld keuzes gemaakt worden over wat wel en niet in het basispakket zit. Dan vind je altijd een paar boze mensen in een talkshow, waar je als politicus wordt afgemaakt. Het is ongelooflijk moeilijk, omdat er altijd boze kiezers zijn. De media speelt daar ook een rol in. We doen allemaal mee, maar zijn dan verontwaardigd."

Door dit patroon is beleid voeren "soms gewoon zo ingewikkeld, dat ook als een politicus het snapt, hij of zij het niet meer uitgelegd krijgt. Als we geen tijd maken om deze problemen te zien en te erkennen, dan komen we ook niet verder."