Rusland laat Europa gespannen achter, Boswijk laakt reactie defensieminister Brekelmans: 'Dit frustreert mij mateloos'

Nederland moet mogelijk luchtverdedigingssystemen aanschaffen die drones uit de lucht kunnen halen, zegt demissionair defensieminister Ruben Brekelmans in Goedemorgen Nederland na de schending van het Poolse luchtruim door vermoedelijk Russische drones in de nacht van dinsdag op woensdag.

Nederlandse F-35’s hielpen mee om de drones boven Polen neer te halen, maakte Brekelmans gisteren al bekend. Volgens de VVD-bewindsman beperkt de Russische dreiging zich niet tot Oekraïne, maar raakt die heel Europa.

Hij roemt het optreden van de Nederlandse F-35's, waarvan er vier in Polen gestationeerd zijn om het Europese luchtruim te bewaken. "De les van gisteren is dat we de middelen hebben om drones uit te schakelen", zegt Brekelmans. "Het is niet zo dat we morgen ineens die systemen nodig hebben omdat we anders onveilig zijn."

Wel benadrukt hij dat luchtverdedigingssystemen noodzakelijk zijn: "Je wilt voorkomen dat je de meest geavanceerde middelen, zoals de F-35, moet inzetten om een Shahed-drone uit de lucht te halen. Investeren in die systemen kost maanden, misschien langer, maar ze zijn essentieel om landen als Polen beter te kunnen verdedigen."

Volgens de minister moet er prioriteit aan worden gegeven. "We hebben gisteren gezien dat de dreiging reëel is. Daar moeten we zo goed mogelijk op voorbereid zijn."

'Wij blijven hangen in gesprekken'

"Dit frustreert mij mateloos", verzucht CDA-Kamerlid Derk Boswijk in de studio van Goedemorgen Nederland, na het horen van de woorden van Brekelmans. Hij vindt dat Europese NAVO-landen te veel praten en te weinig doen. "Wat er gisteren is gebeurd, is niet nieuw. We weten al sinds februari 2022 dat de dreiging serieus is en dat we meer moeten produceren."

Volgens Boswijk straalt de minister te weinig urgentie uit. "Je ziet dat landen als Rusland, Noord-Korea, Iran en China hun defensie-industrie razendsnel opbouwen, terwijl wij blijven hangen in gesprekken." Hij vergelijkt de situatie met de Britten in de Eerste Wereldoorlog, die binnen een jaar hun munitietekorten oplosten. "Wij zijn nu drie jaar na de inval in Oekraïne en nog steeds aan het praten."

Minister Brekelmans sprak gisteren met zijn NAVO-partners over de situatie in Polen. "We hebben gesproken over wat we weten en over vervolgstappen", vertelt hij. Polen deed een beroep op artikel 4 van de NAVO, waarmee een lidstaat het bondgenootschap bijeen kan roepen als het zich bedreigd voelt. Dat is niet hetzelfde als artikel 5, waarin staat dat een aanval op één lidstaat geldt als een aanval op allen.

Brekelmans vindt dat NAVO-landen bondgenoot Polen de komende tijd meer moeten bijstaan. "Dat zal een kwestie van dagen zijn", zegt hij op de vraag hoe snel dat kan. "Het hangt ervan af hoe snel we een goed beeld krijgen van wat er is gebeurd en wat de intentie van Rusland is geweest. Zodra dat duidelijk is, moeten we met 32 landen afspreken hoe we reageren."

Volgens Boswijk heeft de mogelijke Russische aanval laten zien dat de NAVO wél eensgezind kan reageren. "Een paar weken geleden sloegen projectielen vanuit Rusland in op Polen, toen volgde geen reactie. Het past in de lijn van Rusland: telkens een stapje verder gaan en kijken hoever ze kunnen komen. Maar gisteren is een goed signaal afgegeven: we reageren gezamenlijk."

Amerika trekt handen af van Europa

De VN-Veiligheidsraad komt vandaag in spoedzitting bijeen op verzoek van Polen. Ook de VS zullen aanwezig zijn. De Amerikaanse president Donald Trump reageerde kort na de escalatie: "Wat is het toch met Rusland dat het het Poolse luchtruim schendt met drones? Daar gaan we.”

Volgens Amerikakenner Twan Huys is die reactie "redelijk bizar". Hij ziet dat Trump Europa links laat liggen. "Er zitten honderdduizend Amerikaanse militairen in met name Duitsland, maar dat aantal wordt afgebouwd. Het besluit om zich terug te trekken uit Europa is allang genomen. We mogen nog spullen kopen, maar structurele steun is er niet meer."

Huys wijst erop dat Trump onlangs in Alaska "de rode loper" uitrolde voor de Russische president Vladimir Poetin. "God weet waar ze het over hebben gehad, want bij die gesprekken is niemand aanwezig. De steun aan Europa brokkelt in ieder geval af, dat hoor je ook bij Mark Rutte (secretaris-generaal van de NAVO, red.). Het is te vroeg, we kunnen het niet alleen, maar van Amerika valt niets te verwachten."

Tekst gaat verder onder X.

Volgens Huys test Rusland bewust de Europese slagkracht. "Even voor de helderheid: van de negentien drones zijn er maar vier neergehaald. Poetin kijkt hoe sterk de NAVO aan de oostflank is - en hij ziet dat die slagkracht ontbreekt."

Bij de spoedzitting hoeven Europese landen volgens Huys niets van de VS te verwachten. "Trump is niet geïnteresseerd in ons. Dat is al duidelijk, maar dat moet nu echt tot ons doordringen. We zijn aan onszelf overgeleverd. Poetin weet dat, test onze zwakte en kijkt wat eruit komt. Voorlopig gebeurt er niets: we vergaderen veel, maar doen weinig."

'Pijnlijk langzaam'

Boswijk deelt die zorg. "Het voordeel van Trump is dat ook Poetin niet weet wat hij aan hem heeft. Maar wij als Europese NAVO-landen moeten al jaren op eigen benen staan. Dat gaat veel te traag. Rusland heeft sinds de inval in Oekraïne zijn munitieproductie vervijfvoudigd, terwijl wij worstelen met aanbestedingen."

Volgens hem is de situatie confronterend. "De pijnlijke realiteit is dat landen als Noord-Korea en Iran betrouwbaardere bondgenoten zijn voor Rusland dan wij als Westen voor Oekraïne."