Tekstgrootte
Artikel delen
  • Gekopieerd
Sven op 1 Veiligheid

Mariëtte Hamer reageert op Voice-uitspraak: begrip voor vrouwen die minder snel aangifte doen

Peter Visser

Mariëtte Hamer, regeringscommissaris Seksueel Grensoverschrijdend Gedrag en Seksueel Geweld, begrijpt dat slachtoffers van seksueel grensoverschrijdend gedrag minder geneigd zijn om aangifte te doen nu de zaak van zangeres Nienke Wijnhoven tegen Jeroen Rietbergen is geseponeerd. Dat zegt ze in het radioprogramma Sven op 1 Zomereditie.

Afgelopen vrijdag werd duidelijk dat Rietbergen definitief niet wordt vervolgd in de zedenzaak rond The Voice of Holland, waarin hij werd beschuldigd van verkrachting. Wijnhoven had eerder een artikel 12-procedure gestart om alsnog vervolging af te dwingen, nadat het Openbaar Ministerie in mei vorig jaar al had besloten Rietbergen niet te vervolgen vanwege een gebrek aan bewijs.

Het hof oordeelt dat "in deze zaak niet te verwachten is dat een later oordelende strafrechter tot een veroordeling van beklaagde zal komen. Het hof zal daarom het Openbaar Ministerie niet bevelen tot vervolging van beklaagde over te gaan. Ook het doen van nader onderzoek, waar klaagster om vroeg, vindt het hof niet meer zinvol".

Volgens Hamer is dat "voor beide partijen onbevredigend" dat de zaak is gesponeerd. "Het gebeurt vaak dat zo'n zaak wordt geseponeerd wegens onvoldoende bewijs. Dat is precies het probleem bij een zedenzaak: vaak waren er maar twee mensen aanwezig. Als er dan onvoldoende bewijs is – dat hebben we ook bij Ali B gezien – dan kom je niet tot een oplossing."

"Dat is voor twee partijen natuurlijk lastig. Je kan denken: 'Ik ben blij, het is geseponeerd', maar er blijft altijd de onduidelijkheid wat er echt is gebeurd", aldus Hamer.

Ze “begrijpt” dat vrouwen minder geneigd zouden zijn om aangifte te doen nu de zaak, die in de media breed is uitgemeten, is geseponeerd. Ze hoopt echter wel dat vrouwen naar de rechter stappen. "Ik vond de reactie van Nienke heel sterk. Ze zei dat ze zich toch gesteund voelde, omdat naar haar verhaal is geluisterd en de rechter niet heeft gezegd dat het niet waar is."

Sven op 1 gemist? Luist het gesprek tussen Fidan Ekiz en Mariëtte Hamer nu terug. De tekst gaat hieronder verder.

Om deze content te bekijken dien je akkoord te gaan met sociale media cookies.

"Dat zagen we ook in de zaak van Jill Helena tegen Ali B. Daar zei de rechter: ik vind het aannemelijk (seksueel geweld van Ali B tegen Helena, red.), maar we hebben juridisch gezien onvoldoende bewijs. Jill vond de erkenning van de rechter heel belangrijk."

Voice heeft 'ongelooflijk veel losgemaakt'

Hamer hoopt dat de affaire rond The Voice of Holland, die in 2022 aan het licht kwam na een uitzending van het BNNVARA-programma BOOS, de samenleving aan het denken heeft gezet. "Wat het ons hopelijk leert, is hoe je op de werkvloer met elkaar omgaat."

Ze vindt het moeilijk dat de slachtoffers niet de uitkomst hebben gekregen waarop ze hoopten, namelijk een veroordeling. "Wel heeft het ongelooflijk veel losgemaakt", zegt Hamer. "Het zijn moedige vrouwen geweest die zich hebben uitgesproken. Daardoor hebben we het er al drie jaar lang over in Nederland. Maar zij krijgen zelf de erkenning niet. Of omdat ze zich niet bekendmaken, of omdat je ziet dat het in zo’n zaak heel moeilijk bewijsbaar is. Dat maakt het lastig."

Mariëtte Hamer
Regeringscommissaris

“Het zijn moedige vrouwen geweest die zich hebben uitgesproken. Daardoor hebben we het er al drie jaar lang over in Nederland. Maar zij krijgen zelf de erkenning niet.”

Quote delen
  • Gekopieerd

In de zaak tegen Rietbergen werd volgens Hamer "met veel compassie voor beide partijen gesproken". Ze hoopt dat de zaak geen vervolg krijgt. "Misschien moet je na zo'n zaak, die ingewikkeld is voor twee mensen, en nog veel ingewikkelder omdat het publiekelijk is, elkaar met rust laten. Nienke gaf aan: ik wil heel graag verder met mijn carrière. Die heeft heel lang stilgestaan, dat heb ik gevolgd. Ik hoop dat mensen een andere manier vinden om tot herstel te komen."

Wet lijkt succesvol

Over de effecten van de Wet seksuele misdrijven, die op 1 juli vorig jaar is ingegaan en verplicht stelt dat er consent gevraagd moet worden voordat er intimiteit plaatsvindt, is Hamer voorzichtig positief. Voor een harde conclusie is het nog te vroeg, zegt ze, maar "er zijn twee dingen aan het gebeuren. Het aantal aangiftes loopt op met zestien procent en het aantal hulpvragen loopt op, met ongeveer tien procent".

"De wet is heel belangrijk. Toen ik begon, werd er gezegd: ga nou normeren. Wij denken dat het een combinatie is van normeren – dat doet de wet nu – en het gesprek erover voeren, om uiteindelijk een andere manier te vinden om met elkaar om te gaan", zegt Hamer over de aanpak tegen grensoverschrijdend seksueel gedrag. "Er liggen patronen onder waardoor we het gewend zijn om het op deze manier te doen."

Tekst gaat verder onder X.

Volgens Hamer is het niet nodig om daadwerkelijk expliciet toestemming te vragen. Impliciet mag ook, vindt ze. In de HUMAN-documentaire Mariëtte en de mannen, gaat Hamer in gesprek met studenten van een mbo-opleiding in Den Bosch en een studentenvereniging in Delft. "Er zit een heel mooi fragment in de documentaire waarin een jongen zegt: consent vragen ga ik niet doen."

"We vroegen erop door en hij dacht dat hij echt ergens in het proces moest vragen: heb ik nu consent? Terwijl hij vertelde over zijn voelsprieten en dat hij heel goed oplet hoe een meisje zich voelt en vraagt 'ben je oké?'. De meiden zeiden: je hoeft niet letterlijk consent te vragen, maar je moet je ervan vergewissen. Dat is denk ik heel belangrijk, en ik vond het mooi om te zien in de gesprekken dat ze nadenken: hoe dan wel?"

'Politie druk bezig'

De politie heeft er met de wet een taak bij gekregen. "De politie is heel druk bezig met zoeken naar mensen, ze zijn het hele traject aan het intensiveren", zegt Hamer. "Het is goed dat het begeleid en gevolgd wordt. Ik heb zelf vorig jaar een advies uitgebracht om met name de laagdrempelige hulpverlening te intensiveren. Dat is niet heel duur. Je hebt het over slachtofferhulp en groepen om ook elkaar te helpen. Dat kan al veel doen."

"We zien ook dat in het traject van aangifte doen er andere vormen ontstaan, zoals mediation en herstelbemiddeling, die kunnen helpen", vervolgt ze. "Maar het is een ingewikkeld probleem, en dat zeggen de cijfers ook: één op de twee vrouwen en één op de vijf mannen zegt hiermee te maken te hebben. We hebben het echt over een veel groter probleem dan we dachten toen we hieraan begonnen."

Krijgt Hamer een opvolger?

Hamer blijft tot 2026 regeringscommissaris. Op de vraag of ze een opvolger moet krijgen, zegt ze: "We zijn nu aan het nadenken in welke vorm je dit moet voortzetten. Het is nog lang niet klaar. Ik ben een aanjager. Je kan niet eeuwig blijven aanjagen. We zijn heel goed aan het kijken: hoe moet je dit waarborgen?"

Mariëtte Hamer
Regeringscommissaris

“Ik ben een aanjager. Je kan niet eeuwig blijven aanjagen. We zijn heel goed aan het kijken: hoe moet je dit waarborgen?”

Quote delen
  • Gekopieerd

Tweede Kamerlid van GroenLinks-PvdA Songül Mutluer vindt dat er een regeringscommissaris gendergerelateerd geweld moet worden aangesteld om femicide te voorkomen. Hamer staat er welwillend tegenover om het takenpakket uit te breiden. "Ik vind het heel belangrijk dat zij voorstelt dat je naar de verbreding kijkt."

"Wat wij vanaf dag één hebben gemerkt, is dat wij het ook hebben over wat er achter de voordeur gebeurt", vervolgt ze. "Dat gaat vaak over huiselijk geweld, waar vaak ook seksueel geweld achter schuilt. Dat je dat samentrekt, is heel belangrijk. We hebben in Nederland altijd de neiging om voor elk probleem een eigen oplossing te vinden, terwijl dingen soms zo op elkaar lijken. Ik ben het met Mutluer eens dat je moet kijken naar hoe je dit kan samenbrengen."

Wat vond je er van?

Laat ons weten wat je van dit artikel vindt, deel jouw mening en praat mee.

Ook de moeite waard
Meest gelezen
Korte WNL video's
Meer van WNL
Steun WNL

Word lid. Het telt.

Waardeert u onze programma's? Steun WNL dan met de jaarlijkse bijdrage van slechts €8,50, de wettelijk minimale verplichte bijdrage voor omroepen.

Hiermee helpt u ons journalistieke geluid te behouden en voorkomt u dat WNL zijn publieke status en zendtijd verliest.

€ 8,50 per jaar

Word lid van WNL
Goedemorgen Nederland Op Zondag Stand van Nederland Café Kockelmann In de kantine Sven op 1 Het Misdaad- bureau