Hoe kon de VS ondergrondse installaties in Iran raken? 'Voor het eerst dat deze bommen zijn ingezet'
De Verenigde Staten hebben afgelopen nacht drie nucleaire installaties in Iran gebombardeerd. De aanval werd uitgevoerd met speciale B2-bommenwerpers en zogenoemde GBU-57 'bunkerbuster'-bommen, die harde grond en beton kunnen penetreren. Wat zijn dat voor wapens? En hoe ging deze operatie, die de Amerikaanse regering ook wel 'Midnight Hammer' noemt, precies in zijn werk? Hoogleraar Han Bouwmeester van de Nederlandse Defensie Academie vertelt erover in WNL op Zondag op NPO 1.
"Wij zagen de aanvallen op Iran al aankomen," zegt Bouwmeester. "Een van de signalen was dat er B2-bommenwerpers en tankervliegtuigen naar de legerbasis in Guam, een eiland in de Stille Oceaan, gedirigeerd werden." Die bommenwerpers zijn in staat om ruim 12.000 kilometer te vliegen, en als ze in de lucht getankt worden, kunnen ze het nog langer uithouden. Bovendien is dat de enige bommenwerper die 'bunker busters' kan vervoeren."
"En de bunkerbuster, dat is een héél grote raket, een van de zwaarste die er bestaat. Hij is zes meter lang en weegt ruim 13.500 kilo." De bommen zijn ontworpen om diep in de grond of door dikke betonnen muren heen te dringen voordat ze ontploffen. "Ze kunnen zo'n zestig meter door de grond dringen", aldus Bouwmeester.
"Er wordt al sinds de Tweede Wereldoorlog gewerkt aan bommen die door lage beton kunnen dringen, maar de bunkerbusters die nu gebruikt zijn, zijn sinds 2011 aanwezig in de bewapening van de Amerikanen. Dit is de eerste keer dat die ook operationeel zijn ingezet."
De aanval
De B2-bommenwerpers die op de installaties werden afgestuurd, vlogen voor zover bekend allemaal vanuit Whiteman Air Force Base in Missouri naar Iran. De bommenwerpers gooiden hun lading af op de verrijkingsinstallaties in Fordow en Natanz en op Isfahan, het grootste nucleaire onderzoekscentrum van Iran. In totaal zijn ongeveer 75 precisiewapens gebruikt, waaronder de veertien zogenoemde bunkerbusters van
Fordow, volgens Trump het belangrijkste doelwit, ligt diep onder de grond in een berg bij de stad Qom. Daar staan naar schatting zo'n 350 machines om uranium te kunnen verrijken tot de 'near weapon grade'; bijna voldoende om kernwapens te maken. Omdat die de installaties van Fordow naar schatting zo'n 90 meter onder de grond zijn geplaatst, werden er meerdere bunkerbusters ingezet.
En dat is niet alles: vooraf werden er ook nog eens Tomahawk-kruisraketten vanaf een Amerikaanse onderzeeër afgevuurd op de installaties, aldus Bouwmeester. "Zo konden de bunkerbusters nog dieper de grond indringen."
Zijn de installaties 'vernietigd'?
Hoewel de schade aan de installaties groot lijkt, is het onzeker of het Iraanse nucleaire programma hiermee volledig is uitgeschakeld. Trump stelt dat de nucleaire installaties "volledig en compleet vernietigd" zijn, maar volgens defensie-experts is dat lastig te zeggen. Er is weinig bekend over de exacte diepte en versterking van de installaties; daarom kan een aanval het nucleaire programma met maanden vertragen, zeggen zij, maar mogelijk niet volledig uitschakelen. Bronnen in Iran zeggen vandaag zelf dat de schade in het Fordow-complex makkelijk te herstellen is.