Nederlanders somber over land en politiek, Albert Verlinde kijkt ook naar media: 'Ieder klein dingetje wordt opgeblazen'
Albert Verlinde begrijpt dat veel Nederlanders weinig vertrouwen hebben in de politiek. De theaterproducent vindt dat ook de journalistiek daar een kwalijke rol in speelt. "Het is een soort samenspel. Ieder klein dingetje wordt opgeblazen tot enorme proporties."
De somberheid over de toestand in het land was al voelbaar voordat het kabinet-Schoof twee weken geleden viel. In de maanden daarvoor vond 58 procent van de Nederlanders dat het niet goed ging met Nederland en gaf slechts 44 procent het kabinet een voldoende. Dat blijkt uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). Internationale spanningen vormen een extra bron van zorg.
Het vertrouwen in de politiek ligt met 44 procent op een laag niveau vergeleken met de afgelopen vijftien jaar. Mensen maken zich zorgen over de samenleving, hoge prijzen, immigratie, het woningtekort en het functioneren van de politiek. "Mensen hebben het gevoel dat er in de afgelopen twee jaar weinig is opgelost of verbeterd," zegt SCP-onderzoeker Josje den Ridder.
Die onvrede leeft breder dan vóór de val van Rutte IV, toen al een meerderheid vond dat politici vooral met zichzelf bezig waren in plaats van met het land.
'Ieder klein dingetje wordt opgeblazen'
"Het is een soort samenspel van politiek en media," verzucht Verlinde in Goedemorgen Nederland op NPO 1, als hij nadenkt over mogelijke oorzaken. "Alles wordt een soort hectiek. Ieder klein dingetje wordt opgeblazen tot enorme proporties. Dat versterkt het wantrouwen van het publiek."
Hij gaat verder: "Je weet niet wie je in Den Haag kunt vertrouwen. 'Ben je nou echt bezig met goed beleid, of wil je vooral op korte termijn scoren?' Je weet van de pers ook niet meer wie je kunt vertrouwen. Willen ze goede informatie geven, of zijn ze uit op kijkcijfers door een rel te creëren? Ik denk dat het publiek daar moe van wordt."
“Alles wordt een soort hectiek. Ieder klein dingetje wordt opgeblazen tot enorme proporties. Dat versterkt het wantrouwen.”
Volgens Verlinde pompen de media steeds vaker dingen op, in plaats van eerlijk te vertellen wat er werkelijk speelt. Oud-minister van Buitenlandse Zaken Jozias van Aartsen begrijpt dat gevoel: "Je hebt als buitenstaander wel dat idee."
Toch richt Van Aartsen de blik vooral op de politiek zelf. "Mensen denken zo langzamerhand: waar gaat dit nog over? Eerst de val van het kabinet, dan een demissionair kabinet dat gewoon doorgaat. Het is een heel ongelukkige situatie." Dat 44 procent van de Nederlanders het kabinet een voldoende geeft, verbaast hem niet. "Dat kan ik me best voorstellen. Ik denk ook wel eens: wat doen we nou weer? Hoe kan dit?"
'PVV-stemmer teleurgesteld'
Verlinde denkt dat het vertrouwen in de politiek sinds de val van het kabinet alleen maar verder is afgenomen. "Een jaar geleden hebben veel mensen op Geert Wilders gestemd, ook veel mensen die normaal helemaal niet stemmen. Toen zag je het vertrouwen in de politiek enorm toenemen. Ze dachten: nu gaat het gebeuren. Als je ziet dat dat in een jaar tijd is versplinterd tot dit..."
“Je kunt van alles van Geert Wilders en de PVV vinden, maar mensen voelen zich nog meer gesterkt in hun wantrouwen omdat ze denken dat Wilders is gedwarsboomd.”
De PVV stapte uit het kabinet omdat, volgens Wilders, de andere coalitiepartijen zijn asielplannen niet steunden. VVD, BBB en NSC spreken dat tegen. "Je kunt van alles van Geert Wilders en de PVV vinden, maar mensen voelen zich nog meer gesterkt in hun wantrouwen omdat ze denken dat Wilders is gedwarsboomd."
NSC haalde bij de verkiezingen twintig zetels, maar staat in de peilingen inmiddels op nul tot twee. "We hebben zoveel van die hypes gehad, of het nou NSC, BBB of Forum voor Democratie is," zegt Verlinde. "En als er dan een beetje tegenwind komt, valt zo'n partij meteen om." Ook dat ondermijnt het vertrouwen, denkt hij.
Defensie
Door internationale spanningen neemt de steun voor extra uitgaven aan defensie wel toe. Toch vindt een meerderheid van de Nederlanders dat deze uitgaven niet ten koste mogen gaan van investeringen in het oplossen van binnenlandse problemen.
Het SCP publiceert regelmatig resultaten van het Continu Onderzoek Burgerperspectieven, een langlopend onderzoek naar de stemming in Nederland. Sinds 2008 meet het bureau daarmee hoe burgers denken over de maatschappij en de politiek.