Er zitten 'kill switches' in onze zonnepanelen, waarschuwt NSC-Kamerlid: 'Kan ons hele energiesysteem platleggen'

Tweede Kamerlid Jesse Six Dijkstra (NSC) maakt zich zorgen over de veiligheid van de ruim drie miljoen zonnepanelen die wij in Nederland hebben. Zo'n 89 procent van onze zonnepanelen is namelijk Chinees, en een recent Amerikaans onderzoek wijst uit dat Chinese zonnepanelen op afstand kunnen worden aan- of uitgezet via een zogeheten ‘kill switch’. Six Dijkstra waarschuwt in WNL op Zondag op NPO 1: "Dit is een groot probleem. We hebben een lange tijd echt te laks gekeken naar onze cyberveiligheid."

Deze week diende Six Dijkstra nog een motie in om 'kill switches' van buitenlandse leveranciers te verbieden. De politicus, die voorheen werkzaam was bij de AIVD, legt uit: "Een kill switch is een geheim, minuscuul communicatie-apparaatje dat verbinding heeft met het internet. Daarmee kunnen partijen van buitenaf het apparaat aan- of uitzetten."

"De kill switches zaten volgens het Amerikaanse onderzoek in de omvormers die Chinese zonnepanelen aansturen", vertelt Six Dijkstra. Een deel van de data uit de omvormers werd verstuurd naar China, een deel naar tussenpartijen in andere landen.

De apparaatjes zijn waarschijnlijk geïnstalleerd op last van de Chinese overheid. "Volgens de Chinese Inlichtingenwet kan een producent namelijk verplicht worden om een back door in een omvormer te bouwen. Dat betekent dat de Chinese staat toegang heeft tot jouw data, ongeacht waar op de wereld het zonnepaneel ligt."

Een black-out in Nederland

Dat we de Chinezen die controle hebben gegeven, is volgens Six Dijkstra erg zorgelijk. "Politieke decreten of grote hackaanvallen zijn vandaag de dag niet ondenkbaar. Als de zonnepanelen van drie miljoen huishoudens op hetzelfde moment uitgeschakeld worden, kan dat het hele energiesysteem in ons platleggen. We hebben al gezien wat voor disruptieve effecten zo'n black-out in Spanje en Portugal had."

"Deze afhankelijkheid geldt overigens niet alleen voor zonnepanelen", voegt Six Dijkstra toe. "Er kan ook een kill switch worden geïnstalleerd op laadpalen, elektrische auto's en warmtepompen. Dit is een groot probleem. We hebben een lange tijd echt te laks gekeken naar onze cyberveiligheid", stelt hij. Aanstaande dinsdag 3 juni zal de Tweede Kamer over zijn motie stemmen. "Ik ga mij tot het eind inzetten voor onze weerbaarheid. We moeten nu met concrete oplossingen komen."

Met het hoofd in de cloud

Ook Amerikaanse clouddiensten zoals Google Drive, Microsoft OneDrive en iCloud Drive vormen volgens Six Dijkstra een risico voor onze digitale veiligheid. "Die Chinezen kunnen onze data bekijken, maar de Amerikanen hebben net zo goed twee zorgwekkende wetten. De Cloud Act en de Foreign Intelligence Surveillance Act. Die wetten stellen de Amerikaanse overheid in staat om jouw clouddata te bekijken wanneer ze dat willen."

"Dat is zorgelijk, want er staat veel vertrouwelijke overheidsdata opgeslagen in Microsoft", aldus Six Dijkstra. Op dit moment maken alle Nederlandse gemeentes - op één na - gebruik van Amerikaanse clouddiensten. Negen ministeries zijn deels of geheel afhankelijk van Amerikaanse clouddiensten.

Dat Amerikanen onze data bekijken, is volgens Six Dijkstra niet het enige risico. Hij vertelt: "Onze overheid is van Microsoft afhankelijk, dus het is het alleszins denkbaar dat onze toegang tot Microsoft bij een conflictsituatie zal worden ingezet als pressiemiddel. En als dat gebeurt, valt de overheid dus echt om."

Desalniettemin ziet Six Dijkstra meerdere manieren om digitaal onafhankelijk te worden. "Ik heb al heel veel Nederlandse cloudproviders gesproken die zeggen: de overheid huurt ons nooit in, want Microsoft heeft een betere lobby, is toegankelijker en breder bekend. Als er geïnvesteerd wordt in Nederlandse bedrijven met veilige datacentra, kunnen zij ook heel groot worden. Daarom zeg ik: laten we daar nou eens beleid op voeren."