Migratiedeskundige over asielmaatregelen Wilders: 'Streng beleid werkt tijdelijk, maar zal sneuvelen bij de rechter'

PVV-leider Geert Wilders zet de coalitie onder druk met een tiendelige serie maatregelen om asielmigratie in te perken. Hij noemt Duitsland en Oostenrijk als voorbeelden van landen die al veel verder zijn met hun asielbeleid. Volgens Jan van de Beek, cultureel antropoloog en migratiedeskundige, vergeet Wilders in zijn pleidooi echter een belangrijke nuance aan te brengen: "De grote vraag is: gaan die regels standhouden bij de rechter?"

"Het klopt dat andere landen strengere regels hebben. Duitsland en Polen hebben nu een asielstop, bijvoorbeeld. Oostenrijk heeft gezegd dat Syrië veilig is en doet niet meer aan gezinshereniging", vertelt Van de Beek in WNL op Zondag op NPO 1. Volgens hem is het echter goed mogelijk dat Europese rechters deze maatregelen op termijn gaan verbieden. "Er zullen namelijk asielzoekers zijn die rechtszaken starten, bijvoorbeeld omdat hen gezinshereniging ontzegd wordt. Uiteindelijk zullen zulke maatregelen dan onwettig worden verklaard op basis van het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens."

Toch is de aanpak van Wilders in bepaalde opzichten effectief, geeft Van de Beek toe. "Je koopt heel veel tijd, natuurlijk, want die rechtszaken duren jaren. Op korte termijn heb je dus een groot effect. Dat werkt ontmoedigend voor asielzoekers, want je straalt sterk uit dat ze niet welkom zijn."

Daarnaast geeft het een signaal af aan andere Europese leiders, aldus Van de Beek. "Je zegt heel duidelijk: wij steken onze hakken in het zand en willen iets doen aan de huidige internationale verdragen."

Vertrouwen in de politiek

Wilders benadrukte in zijn persconferentie dat hij zijn kiezers het "strengste toelatingsbeleid" heeft beloofd. Volgens Van de Beek is het juist daarom belangrijk dat de PVV-leider nu iets laat zien. “Als Wilders nu doorsukkelt en aan het einde van de kabinetsperiode twee wetten op asielgebied heeft doorgevoerd die een marginaal effect hebben op onze instroom, dan is dat heel slecht voor het vertrouwen van kiezers in de politiek."

"In dat opzicht is het goed dat hij die persconferentie heeft gegeven", aldus Van de Beek. "De kiezer móét gehoord worden, want anders gaat hij steeds disruptiever stemmen en wildere keuzes maken. Je ziet het in het Verenigd Koninkrijk bijvoorbeeld ook, daar is de rechts-populistische partij Reform UK nu de grootste partij volgens de peilingen."

Duurzame oplossingen om de asielinstroom te beperken

Als dit kabinet de asielinstroom duurzaam wil inperken, hebben ze volgens Van de Beek twee opties. "De eerste is een derdewereldlanden-aanpak. Kijk bijvoorbeeld naar Australië; zij bieden asielzoekers hun veiligheid in derdewereldlanden. Sindsdien komt daar bijna niemand meer, want veel asielzoekers kwamen naar Australië voor een beter leven." Als ze opgevangen worden in een derdewereldland, ligt de 'luxe' van een eerstewereldland voor economische vluchtelingen niet langer in het verschiet. "De EU denkt daar nu ook al aan; misschien kunnen wij mensen naar Oeganda sturen."

"De tweede optie is om echt iets te veranderen aan onze internationale verdragen, met bijvoorbeeld een nieuw protocol voor het Europese Verdrag van de Rechten van de Mens, zodat die rechten weer drastisch begrensd worden en we meer gaan kijken naar wat landen hun eigen burgers eventueel aandoen. Of het VN-vluchtelingenverdrag drastisch wijzigen. Maar goed, dat is ook een moeilijk iets, want die regels zitten overal verankerd in Europese wetgeving."

Maandagavond zullen de coalitiepartijen om tafel gaan om de nieuwe asielplannen van Wilders te bespreken. Er hangt veel af van die onderhandelingen, maakte Wilders vandaag duidelijk: als VVD, NSC en BBB niet akkoord gaan met het merendeel van zijn tienpuntenplan om asielmigratie te beperken, stapt hij uit de coalitie.