Massaal rug- en nekklachten bij F-35-vliegers: 'In principe niet gemaakt voor comfort'

Piloten die de F-35 moeten vliegen lopen massaal rug-en nekklachten op, zo blijkt uit onderzoek van het Centrum voor Mens en Luchtvaart van Defensie. Commandant Luchtstrijdkrachten, André Steur, stelt bij radioprogramma Sven op 1 dat het een fenomeen is dat altijd terugkomt als er nieuwe vliegtuigen worden geïntroduceerd bij de Koninklijke Landmacht.

Negen op de tien van de inzittenden hebben klachten. Volgens acht van de tien hebben de klachten invloed op de vliegprestatie en volgens veertig procent is zelfs de vliegveiligheid in het geding. "In de beginfase van zo'n nieuw toestel is het altijd even onderzoek doen, kijken wat er leeft onder de populatie en waar dat aan ligt. Dat is precies wat we nu aan het doen zijn."

Luister de uitzending hier terug:

Wat doet het discomfort met de vliegprestaties? "Dat is natuurlijk altijd een risico als je niet helemaal comfortabel in een stoel zit, maar daardoor is niet de vliegveiligheid in het gedrang", betoogt Steur. "Dat is een heel klein stukje inbreuk op de vliegveiligheid. Natuurlijk als je écht last van je nek of rug zou hebben, zijn daar procedures voor om te zorgen dat mensen niet vliegen en eerst kunnen herstellen."

Discomfort

"Een gevechtsvliegtuig wordt natuurlijk in principe niet gemaakt om mensen comfortabel van A naar B te brengen", zegt Steur over het discomfort dat het grote gedeelte van de vliegers ervaart. "We kijken met name om te kijken naar hoe we zoveel mogelijk bewapening, sensoren, brandstof en een motor erin kunnen stoppen en dan gaan we kijken of er nog ergens een vlieger inpast. Dat proberen we natuurlijk zo goed mogelijk te organiseren, maar je kunt dat nooit voor iedereen helemaal op maat maken."

De lengte van Nederlanders zou ook een rol kunnen spelen in het probleem volgens Steur, die daarnaast nadruk legt op gewenning. "Het was wel een vrij kleine steekproef. Ik denk dat gewenning een rol speelt, met name voor de mensen die uit de F-16 komen, dat je gewend bent aan een stoel die dertig graden achterover staat. Dat is eigenlijk om de G-belasting voor het lichaam te verhogen. Dat is het hoogste als je platligt, dan is het voor het hart makkelijk om bloed met zuurstof naar de hersenen te pompen. Des te rechter je gaat zitten, des te meer moet je tegen de zwaartekracht in pompen."

'Hartstikke trots'

Rug- en nekklachten zijn Steur zelf ook niet vreemd. "Ik denk dat als je willekeurig een vlieger vraagt of ze weleens nek- of rugklachten hebben gehad, het antwoord ja zal zijn. Ik heb zelf weleens een vlucht gehad in Afghanistan die ongeveer negen uur duurde, dan kom je redelijk brak uit de kist. Natuurlijk ook omdat je op een schietstoel zit, dus je kunt daar niet het comfort bieden dat je thuis misschien wel gewend bent."

Steur is 'hartstikke trots' op het feit dat Nederland het voortouw neemt. "Het Centrum voor Mens en Luchtvaart zet altijd de mensen op één en zorgt dat we zo veilig en gezond mogelijk kunnen opereren met dit soort toestellen."