ABBA-coryfee Björn slaat alarm over AI: 'Levensonderhoud van artiesten wordt bedreigd'

ABBA-oprichter Björn Ulvaeus sprak dinsdag in het Europees Parlement over de risico’s van kunstmatige intelligentie (AI) voor artiesten. “Techbedrijven gebruiken zonder toestemming onze muziek om AI-modellen te trainen,” zei de 80-jarige componist. “Zo goed zelfs, dat ze straks gewoon nieuwe hits kunnen maken, opgebouwd uit stukjes van alle hits ooit geschreven. Inderdaad: the winner takes it all.”

Ulvaeus is voorzitter van de Europese organisatie voor componisten en songwriters en zelf grootgebruiker van AI. Zijn succesvolle show ABBA Voyage, waarin avatars het podium betreden in plaats van de echte bandleden, draait al drie jaar in Londen. Ook bij zijn nieuwste musical speelt AI een rol. Toch maakt hij zich zorgen. “Kunstmatige intelligentie is geweldig. Het vergroot je creatieve mogelijkheden,” zei hij, “maar zonder duidelijke regels kan het levensonderhoud van artiesten worden bedreigd.”

Vorig jaar kwam de EU met een nieuwe AI-wet om de auteursrechten van makers te beschermen, maar volgens Ulvaeus is die wet inmiddels "sterk afgezwakt" door invloed van de techlobby. Lobbyisten suggereren volgens de Zweed onterecht dat "de glorieuze hooglanden van een perfecte AI-wereld" alleen bereikt kunnen worden als de auteursrechtenregels verder worden versoepeld.

In Goedemorgen Nederland op NPO 1 reageert presentator Arie Boomsma sceptisch op het betoog van de Zweedse muzikant. “Mooi dat hij opkomt voor zijn cultureel erfgoed, maar ik denk niet dat het veel zin heeft. Je moet niet proberen die ontwikkelingen op gebied van AI tegen te houden. Het is volgens mij slimmer om te leren hoe je er als maker verstandig mee om kunt gaan, hoe je er voordeel uit kunt halen.”

Koningshuisdeskundige Justine Marcella heeft begrip voor zijn standpunt. “Je zou verwachten dat AI-producties die op ABBA lijken lang niet zo succesvol zullen worden als de bestaande hits. Maar het eerste album dat ik van mijn zakgeld kocht, was ABBA. En de nieuwe generatie, mijn dochter ook, zingt ieder liedje van ze mee. Dus ja, ik snap dat dat heel goed beschermd moet worden. Uitgevers moeten daar scherp op zijn.”

Groeiende kritiek uit artiestenwereld

Vorig jaar ondertekende Ulvaeus al een manifest dat uit één zin bestaat: 'Het ongeoorloofde gebruik van artistieke creaties om generatieve kunstmatige intelligentie te trainen vormt een grote en onrechtvaardige bedreiging voor het levensonderhoud van de mensen achter deze werken.' Artiesten als Tom Yorke, actrices als Julianne Moore en schrijvers als Harlan Coben hebben ook hun naam onder het manifest gezet.

"Steeds meer grote artiesten spreken zich uit voor de AI-wet en tegen de lobby en de Europese Commissie die de regels willen verwateren", vertelt Europarlementariër Kim van Sparrentak (GroenLinks-Pvda) in een reactie aan het AD. Volgens Van Sparrentak is het belangrijk dat de ABBA-componist op blijft staan voor de belangen van muzikanten.