Gesprek tussen Trump en Poetin levert niets op: Oekraïne en Rusland 'ver uit elkaar'

Rusland en Oekraïne gaan volgens de Amerikaanse president Donald Trump onmiddellijk onderhandelen over een staakt-het-vuren. Dat zei hij na een tweeënhalf uur durend telefoongesprek tussen hem en Vladimir Poetin. Oud-ambassadeur in Rusland en Oekraïne Ron Keller denkt echter dat het telefoongesprek niets heeft opgeleverd. Volgens hem staan de partijen "inhoudelijk veel te ver uit elkaar".

Waar Trump optimisme toont, reageerde Poetin na afloop van het gesprek terughoudend. Hij zegt dat Rusland bereid is met Oekraïne te praten over de voorwaarden voor een vredesakkoord en dat alleen dan een staakt-het-vuren kan worden bereikt. Volgens ingewijden zijn deze eisen onacceptabel, namelijk de complete militaire terugtrekking uit gebieden die Oekraïne zelf onder controle heeft, geen NAVO-lidmaatschap, het vertrek van president Volodimir Zelenski en volledige ontwapening van het land.

Grote meningsverschillen

Poetin heeft de afgelopen maanden al vaker aangeven bereid te zijn om te onderhandelen over het einde van de oorlog, maar blijft vasthouden aan deze reeks voorwaarden. "Je kunt ijs niet met handen breken", zegt Keller in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "Er moet eerst een bereidheid zijn van beide kanten."

Kortom, de grote meningsverschillen van de betrokken landen zorgen ervoor dat een staakt-het-vuren nog ver weg is. "Waar gaan ze elkaar ontmoeten en is er een tijdpad afgesproken? Dat is nog allemaal onduidelijk."

Vaticaan als bemiddelaar?

Een mogelijke bemiddelaar is het Vaticaan. "Dat heb ik nog niet eerder meegemaakt", zegt de oud-ambassadeur. "Het Vaticaan is wel degelijk een hele ervaren diplomatieke dienst, maar wil zich ook niet al te veel profileren. De paus heeft wel uitspraken gedaan over het stoppen van deze oorlog, maar als bemiddelaar ga je heel diep dit ingewikkelde conflict in."

Daarom is Turkije een betere optie, denkt Keller. "Dat was vorige week ook het geval in Istanboel", waar delegaties van beide landen voor het eerst in drie jaar rechtstreeks met elkaar spraken. "Ik ben teleurgesteld dat de Turken het niet verder hebben opgepakt."

Ook tijdens de onderhandelingen in Istanboel hield Rusland "voortdurend voet bij stuk", voegt defensiespecialist bij denktank HCSS Peter Wijninga toe. "Poetin houdt zijn poot stijf om zijn zin te krijgen." Het enige wat werd afgesproken was het ruilen van duizend krijgsgevangenen.

Druk van Trump?

Wijninga denkt dat de ene president andere conclusies uit het telefoongesprek kan hebben getrokken dan de ander. "Het kan heel goed zijn dat Trump duidelijk is geweest naar Poetin en dat daar dingen zijn gezegd waar Poetin nog niet op in wilt gaan, omdat hij niet van plan is compromissen te sluiten. Dat heeft hij de afgelopen jaren voortdurend volgehouden."

Desalniettemin is toegezegd dat gesprekken worden aangegaan "op een relevant niveau". Poetin heeft niet aangegeven dat hij direct met Zelenski wil spreken, "maar Zelenski wil direct met Poetin spreken en met anderen". De toezegging van Poetin "betekent dat direct stappen moeten worden gezet. Ik weet niet of Trump daar druk op heeft gezet, dat liet hij niet blijken."