Onno Hoes roept op Nederlandse oorlogsslachtoffers te herdenken op 4 mei: 'Zo jammer dat mensen huidige oorlogen willen herdenken'

Onno Hoes, comitélid van Nationaal Comité 4 en 5 mei, roept op om op Nationale Dodenherdenking Nederlandse oorlogsslachtoffers te herdenken. Hij heeft oog voor de situatie in Gaza, maar: "Het is zo jammer dat mensen huidige oorlogen in de wereld op dat moment ook ineens willen herdenken", zegt Hoes in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

De aankondiging van een alternatieve herdenking op 4 mei – waar ook Palestijnse slachtoffers van de oorlog in Gaza herdacht zullen worden – leidt tot toenemende zorgen over een waardig verloop van Nationale Dodenherdenking. Volgens Hoes is 4 mei bedoeld om Nederlandse oorlogsslachtoffers te herdenken. 

"4 mei is van ons allemaal, het is een nationaal moment. Als je kijkt naar onderzoeken over traditie en gewoonten waar men in Nederland aan vasthoudt, staat 4 mei met stip bovenaan. Ik zou bijna zeggen 'mensen houden ervan', maar mensen hebben het nodig. Het is een moment van reflectie: wat is er gebeurd en wie moeten we dankbaar zijn?", zegt Hoes.

Over de alternatieve herdenking zegt het comitélid: "Wij vinden het jammer als het de aandacht afleidt van wat het collectieve moment op 4 mei is. Er zijn duizenden plekken waar herdacht wordt. Soms zijn het hele kleine, mooie herdenkingen. Het is zo jammer dat mensen de huidige oorlogen in de wereld op dat moment ook ineens willen herdenken."

Hij roept op om daarvoor 5 mei te gebruiken. "5 mei is verbonden aan 4 mei en geeft steeds meer ruimte, bijvoorbeeld op Bevrijdingsfestivals, bij Vrijheidsmaaltijden en in onderwijsprogramma's, om stil te staan bij allerlei conflicten in de wereld", aldus Hoes. "4 mei is echt een expliciet moment voor de Tweede Wereldoorlog, de vredesmissies waar wij bij betrokken zijn geweest en het einde van de oorlog in Nederlands-Indië."

Hoes wil de alternatieve herdenking niet met harde woorden afkeuren. "4 mei is een moment van verbinding. Ook wij zijn van de verbinding, dus we willen er niet heel hard tegenin gaan. Iedereen heeft de vrijheid om dit te doen, maar wij vinden het jammer dat het gebeurt."

Antisemitisme

De oud-burgemeester van Maastricht benadrukt dat de oorlog in Gaza geen relatie heeft met de dodenherdenking, waarop ook de meestal Joodse slachtoffers van de Holocaust worden herdacht. "Er zijn heel veel mensen die het moeilijke, bijna antizionistisch gevoel over wat zich in Israël en het Midden-Oosten afspeelt koppelen aan antisemitisme. Wij hebben heel lang geprobeerd om het los te koppelen, maar je ziet gewoon in de praktijk dat Israëlische studenten of Joodse studenten - ze hoeven niet eens Israëlisch te zijn - worden weggepest vanwege het conflict."

"Dat slaat natuurlijk nergens op, daar zijn die studenten niet voor verantwoordelijk. Wij proberen het steeds los te trekken", herhaalt Hoes over de oorlog in Gaza en Nationale Dodenherdenking, "maar dat is niet helemaal mogelijk. Ik zeg: als mensen ergens voor willen demonstreren, be my guest, maar doe dat níét op 4 mei en zeker niet op het moment van de herdenking. Probeer dat respect te hebben."

Overigens begrijpt hij goed dat mensen hun stem willen laten horen over de oorlog in Gaza. "Wij denken natuurlijk ook na over wat er in de wereld gebeurt. Het is natuurlijk niet zo dat wij blind zijn. Ook de oorlog in het Midden-Oosten is vreselijk. Wie kan dat nou goedkeuren?"

Geen aanmeldplicht 

Na strenge veiligheidsmaatregelen en aanmeldplicht vorig jaar, om spontane protestacties of verstoringen te voorkomen, is de herdenking op de Dam in Amsterdam dit jaar weer vrij toegankelijk. Vorig jaar hadden 10.000 mensen zich aangemeld, maar er kwamen minder mensen opdagen. "We zeiden tegen elkaar: jongens, dit mag echt maar één keer gebeuren", aldus Hoes over de teleurstellende opkomst. 

"We hadden ook de pech dat het regende. Mensen die wilden komen, gingen voor een deel ook weer naar huis. Dat vertekende het aantal bezoekers", zegt Hoes, die zegt dat er voor dit jaar verschillende draaiboeken op tafel liggen.