NSC geeft niet op na vertrek boegbeeld Pieter Omtzigt: 'Enorme vastbeslotenheid om door te gaan'

Het vertrek van Pieter Omtzigt uit de landelijke politiek is een harde klap voor NSC, erkent vicepremier Eddy van Hijum. Toch blijft de partij ook zonder Omtzigt overeind. "Het boegbeeld vertrekt. En toch is er een enorme vastbeslotenheid om door te gaan."

Afgelopen vrijdag kondigde Omtzigt zijn vertrek uit politiek Den Haag aan. Hij wil zich volledig richten op zijn gezondheid en zijn gezin — iets wat volgens hem niet te combineren valt met zijn werk voor NSC. "Ik ben vrijdagmiddag door hem gebeld", vertelt Van Hijum, een politieke bondgenoot van Omtzigt, in WNL Op Zondag op NPO 1. "Ik was verrast door het moment."

Volgens de NSC-bewindsman was al langer duidelijk dat het Omtzigt moeite kostte om terug te keren na zijn burn-out. "We hebben daar met elkaar gesprekken over gevoerd: hoe lossen we dat nou op? We zagen dat de pogingen om op de werkplek te herstellen en meer rust en tijd te nemen voor zijn gezin, niet echt werkten."

De partij heeft de afgelopen tijd naar "allerlei oplossingen" gezocht om Omtzigt voor de NSC-fractie te behouden, zegt Van Hijum. "Hij heeft nu voor zichzelf de conclusie getrokken dat een hele duidelijke streep zetten en echt kiezen voor zijn gezondheid en gezin de beste oplossing is. Een moedige keuze." Het besluit doet pijn. "De missie waar hij aan begonnen is met zijn eigen beweging, is niet af."

Keert Omtzigt ooit terug?

Van Hijum spreekt vol lof over zijn partijgenoot. "Hij is bekend geworden als een heel vasthoudend Kamerlid die in het binnenland, maar ook in het buitenland, voor de bestrijding van onrechtvaardigheid en corruptie door roeien en ruiten ging om zaken recht te zetten."

"Ik denk dat mensen vertrouwen hebben ontleend aan een ander soort politiek, aan een andere overheid. Dat is ook bij de verkiezingen gebleken: twintig zetels. Er is maar één partij geweest die dat aantal zetels heeft overtroffen bij de introductie in de Tweede Kamer, de LPF. Dat Pieter dat niet kan afmaken, is ook voor hemzelf heel pijnlijk, maar het is wel een grote prestatie geweest."

WNL Op Zondag gemist? Luister deze uitzending nu terug als podcast.

Over een mogelijke terugkeer van Omtzigt in de toekomst wil Van Hijum niet speculeren. "Ik hoop ook niet dat hij daar nu over nadenkt. Hij moet nu de tijd nemen om te herstellen en om conclusies te trekken over waar hij verder mee wil. Wij zullen hem niet loslaten. Hij blijft lid van de partij. Stiekem hoop ik dat hij betrokken blijft bij de beweging, maar echt even afstand nemen nu is wel de verstandige oplossing. Waar we over langere termijn staan, zien we dan wel."

'Enorme vastbeslotenheid om door te gaan'

Zaterdag verkoos de NSC-fractie Nicolien van Vroonhoven unaniem tot nieuwe fractievoorzitter. "Ze heeft alle taken van Pieter overgenomen en iedereen staat daar vierkant achter", zegt Van Hijum. Dat neemt niet weg dat het vertrek van Omtzigt diepe sporen nalaat.

"We waren gisteren bij elkaar met wat mensen uit het kabinet en de fractietop. We hebben gedeeld hoe we deze situatie ervaren. Een pijnlijk moment voor ons. Het boegbeeld vertrekt. En toch is er een enorme vastbeslotenheid om met elkaar door te gaan met de missie waar Pieter mee begonnen is, iets waar wij allemaal dingen voor uit onze handen hebben laten vallen. We willen het goed voortzetten."

Volgens Van Hijum is er geen twijfel over de voortgang. "Dat betekent dat we er ook geen discussie over laten bestaan dat de fractie onder leiding van Nicolien gewoon doorgaat," zegt hij. "En dat we in het kabinet onze taken verder doorzetten. Waar het met de partij op langere termijn naartoe gaat? Daar zullen we ook de leden bij moeten betrekken."

Op 24 mei houdt NSC een partijcongres. Van Hijum benadrukt dat er op dit moment geen reden is om te praten over een nieuwe partijleider. "We zijn niet van plan om de handdoek in de ring te gooien, dus voorlopig zijn er geen nieuwe verkiezingen. We doen het stap voor stap, maar op dit moment is er geen enkele discussie over de rolverdeling."

'Er wordt heel veel gesproken met de pers'

Voor BBB-leider Caroline van der Plas kwam het vertrek van Omtzigt niet als donderslag bij heldere hemel. "Ik denk dat heel veel mensen hebben aangegeven: kan dit zo langer? Vooral voor hem. Het is voor hem bijna niet te doen. Hij is zo gedreven en bijt zich zo vast in dingen. Hij heeft zo'n enorm gevoel voor rechtvaardigheid. Dan loop je jezelf voorbij."

"Ik heb de afgelopen periode wel eens gedacht: je bent gewoon nog steeds niet hersteld. Dat zag iedereen. Ik denk dat het heel goed is dat hij dit heeft gedaan en ik druk het hem echt op het hart: neem nou echt de tijd en neem afstand, anders kom je er nooit meer uit", zegt Van der Plas. 

Eerder klaagde Omtzigt in WNL Op Zondag over het lekken binnen de coalitie. Heeft dat bijgedragen aan zijn vertrek? Van der Plas: "Er wordt heel veel gesproken met journalisten, ook binnen NSC. Je moet zelf wel een beetje in de spiegel kijken. Iedereen praat met de pers, niet alleen de andere drie coalitiepartijen. Het is ook Pieter en andere mensen binnen NSC. Als je daar een afspraak over wil maken, moeten we het allemaal niet meer doen."

'Iedereen moet in de spiegel kijken'

Van Hijum vindt dat de coalitie strenger naar zichzelf moet kijken. "Als ik kijk naar de momenten waarop wordt gelekt en hoe over elkaar wordt gesproken, kijk bijvoorbeeld naar de reconstructies die over de voorjaarsnota zijn gemaakt, dan denk ik: jongens, dat doe je elkaar toch niet aan?"

Hij gaat verder: "Eén van de dingen waar wij aan zijn begonnen in deze coalitie is proberen om het vertrouwen, wat bij de kiezer was weggerend, te herstellen." Dat lukt nog niet, erkent het NSC-kopstuk. "We pakken best veel dingen aan, kijk naar migratie en de woningmarkt, maar het enige waar we mee naar buiten komen is gedoe en geruzie. Dat kunnen we echt beter doen. Dan bewijzen we elkaar een dienst."

Volgens Van Hijum moeten alle partijen in de coalitie de hand in eigen boezem steken. "Iedereen moet in de spiegel kijken. Uiteindelijk moeten we dit met elkaar beter doen. We willen op inhoud laten zien dat we het verschil maken en dat we de dingen die jarenlang zijn blijven liggen aan het aanpakken zijn. Dat kunnen we."