Nederlandse marine houdt Russische schepen nauwlettend in de gaten: 'Misschien wel tanks aan boord'

Schepen uit alle hoeken van de wereld mogen vrij over de Noordzee varen. Sinds de Russische inval in Oekraïne houdt de Nederlandse marine vaarverkeer met mogelijk vijandige intenties nauwlettend in de gaten. Ook in de Oostzee voert ons land patrouilles uit.

''Ik zie personeel op de dekken staan. En wapensystemen'', seint matroos Stan door aan zijn collega. Met een verrekijker bestudeert hij vanaf de Zr. Ms. Johan de Witt een Russisch schip iets verderop. ''Ik let vooral op nieuwe dingen. De Russen kunnen ontzettend snel nieuwe systemen installeren. Die hebben daar meer industriële capaciteit voor dan wij. De ene week ziet de Ropucha er zo uit, de andere week kan er opeens een nieuwe mast op zitten.''

''Uiteindelijk mag iedereen hier gewoon varen. Voor de Russen is het de snelste weg naar huis, maar je krijgt er wel een dubbel gevoel bij'', verzucht Stan in de nieuwste aflevering van Stand van Nederland: Wereld op Scherp op NPO 2.

Kleine wapens of tanks

De Zr. Ms. Johan de Witt voerde vorig jaar twintig escortes uit. Dit jaar staat de teller al op vijf. Commandant Wilbert van Gemeren wijst naar schepen uit Syrië. ''Daar is een marinehaven genaamd Tartous waar de Russische Federatie van oudsher een goede relatie had met het bewind van Assad. Daar is de situatie veranderd. Dat is waarom deze schepen nu in een groot konvooi noordwaarts keren. Wat ze aan boord hebben, weet ik niet, maar je moet denken aan spullen als kleine wapens, misschien ook wel tanks.''

Van Gemeren stelt dat de inlichtingendiensten al jaren rapporteren over Russen die onze zeebodem in kaart brengen. ''Wij houden ze alleen in de gaten, maar geven ook een signaal: we hebben jullie gezien, dus haal geen fratsen uit en vaar naar je thuishaven.''

Vanaf het dek stijgt een helikopter op. ''Dat is echt fantastisch, want die kan vanuit andere posities dingen zien. We doen echter geen dingen die provocerend zouden kunnen werken, zoals overvliegen. Dat kan verkeerd begrepen worden en dat willen we niet. Ook al is dat andersom wel degelijk gebeurd.''

'We moeten afschrikkend werken'

De zee rondom Europa ligt vol belangrijke kabels en leidingen. Dit worden er in de toekomst alleen maar meer. Sabotage kan ons platleggen. Leidingen in de Oostzee zijn recentelijk met opzet beschadigd.

Het Nederlandse fregat Zr. Ms. Tromp dobbert al maanden op de Noordzee, terwijl straaljagers het luchtruim bewaken. Arjen Warnaar, commandeur NAVO-taakgroep, legt uit: ''Ik trek graag de parallel met de buurt. Als er een aantal keer wordt ingebroken, gaat de politie meer patrouilleren, opzichtig aanwezig zijn. Dat moet afschrikkend werken. Dat is wat wij ook doen.''

Zo dicht bij Rusland moet de bemanning van de Zr. Ms. Tromp zich aan strenge veiligheidseisen houden. Zo mag luitenant Frank zijn eigen telefoon niet gebruiken. ''We komen in landen waar Russische activiteiten plaatsvinden. De Russen zien ons als NAVO-militairen als doelwit. Via signalen kunnen ze achterhalen dat we hier bezig zijn en achterhalen wie onze partner is. Het gebeurt dat partners in Nederland worden lastiggevallen.''

Waarom zouden de Russen dat doen? ''Om de militair te ontwrichten in de missie. Ik zou me hier zorgen maken als mijn vriendin lastiggevallen zou worden.''

Meer weten? Kijk deze uitzending nu terug via NPO Start.