Sabotage op de Noordzee dwingt netbeheerder tot actie: 'Veel nieuwe mensen aangenomen'

Gemiddeld varen er dagelijks drie Russische schepen over de Noordzee. Dat klinkt onschuldig, maar volgens experts is sabotage dichterbij dan we denken. Het dwingt netbeheerder TenneT nu al tot actie. Waarom is de Nederlandse Noordzee zo interessant voor Rusland? In de nieuwste aflevering van Stand van Nederland: Wereld op Scherp alles over onze kwetsbaarheid.

TenneT merkt zelf nog niets van de sabotage op de Noordzee, maar trof wel al maatregelen. "We hebben natuurlijk wel heel veel in de media gezien dat er in de Oostzee stroomkabels kapot zijn gemaakt", vertelt woordvoerder Jorrit de Jong. "Maar wij hebben daar zelf nog niet mee te maken gehad."

Toch blijft het niet bij afwachten. Vooral op het gebied van cybersecurity is het alle hens aan dek. "We merken wel dat het aantal hackpogingen enorm toeneemt. Niet alleen bij ons, maar ook in allerlei andere sectoren. Wij hebben heel veel nieuwe mensen aangenomen en starten programma's op om ervoor te zorgen dat die energievoorziening gewaarborgd blijft," zegt De Jong.

Op de Tweede Maasvlakte wordt intussen gebouwd aan de energietoekomst van Nederland. Daar worden drie gigantische verbindingen aangelegd tussen windparken op zee en het vasteland. "Als we straks in 2032 zijn, komt ongeveer 75 procent van het elektriciteitsgebruik wat we nu verbruiken van windparken op zee," aldus De Jong. "Dat is gigantisch."

Maar die enorme ontwikkeling maakt Nederland ook kwetsbaarder voor sabotage. Daarom neemt TenneT uitgebreide maatregelen om de kabels op zee te beschermen. "Op het strand doen we een boring onder het duin door, maar in de zee komen er speciale apparaten die de kabel in de zeebodem begraven in een sleuf van enkele meters die. Dan gaat de kabel er weer overheen, zodat de kabel beschermd is."

Naast fysieke bescherming wordt ook technologie ingezet. Kabels worden met sensoren bewaakt en de platformen op zee zijn onder constante observatie. "Wij kunnen zien wie onze platformen benaderen. Als dat niet gewenst is, kunnen wij partijen inschakelen om daarnaartoe te gaan."

Nieuwe kwetsbaarheden

Nederland heeft de energieafhankelijkheid van Rusland afgebouwd sinds de oorlog in Oekraïne, maar door de infrastructuur op zee worden nieuwe kwetsbaarheden geïntroduceerd, zo stelt HCSS-onderzoeker Frank Bekkers in Stand van Nederland: Wereld op Scherp. "Als die kabels - we kennen wat voorbeelden uit de Oostzee inmiddels - massaal worden doorgesneden, dan gaat Nederland op zwart."

De gevolgen kunnen groot zijn. "Dan kunnen we geen geld meer opnemen", schetst Bekkers. "Dan valt het treinverkeer stil. Je koelkast ontdooit. Dat is prima als het na een paar uur weer hersteld is, maar als het grootschalig gebeurt, is het geen kwestie van een paar uur. Dan is het een kwestie van tenminste een aantal dagen en misschien wel langer. De oproep voor noodpakketten heeft zeker ook daar mee te maken."

Wat de situatie extra spannend maakt: iedereen met een beetje digitale speurzin kan precies achterhalen waar de kabels, pijpleidingen en olie- en gasplatformen liggen. "Dat komt uit de tijd dat we daar geen risico inzagen," aldus Bekkers. "Voor een deel zie je het ook, de transformatorplatformen op zee die zie je, dus voor een stuk is het ook niet te verbergen."

Reden tot paniek?

De Nederlandse Noordzee is gemiddeld maar 46 meter diep. Met jaarlijks 260.000 vaarbewegingen is het één van de drukste vaarroutes ter wereld. Ook onder water gebeurt van alles, weet Bekkers. "Er liggen pijpleidingen, telecomkabels en elektriciteitskabels. Dat heeft alles van doen met de energietransitie, de aanleg van wind op zee, windparken."

Hij gaat verder: "Er zijn op dit moment tien windparken operationeel op zee. Dat is zestien procent van de Nederlandse elektriciteitsvoorziening. Dat klinkt nog niet zoveel, maar we willen dat in pak 'm beet vijf tot zeven jaar vier of vijf keer zoveel maken door aanleg van nieuwe windturbines. Dan zitten we ongeveer op zeventig procent van de Nederlandse elektriciteitsvoorziening."

En dat maakt waakzaamheid belangrijker dan ooit."Reden tot paniek? Nee. Reden tot waakzaamheid? Ja," stelt Bekkers. "Het zijn spannende tijden die vragen om een weerbare samenleving. We moeten rekening houden met dat de situatie van onze veilige uithoek van Europa – dat we omringd door vrienden zijn – in het huidige tijdsgewicht niet meer opgaat."

Meer weten? Stand van Nederland: Wereld op Scherp is vrijdagavond om 23.10 uur te zien op NPO 1.