Bezuinigen een 'aanval' op NPO? 'Dit is exorbitant!'

Minister Eppo Bruins (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) presenteert vrijdag zijn plannen om fors te bezuinigen op de NPO aan de ministerraad. Yoeri Albrecht, directeur van debatcentrum De Balie, reageert bezorgd in Goedemorgen Nederland op NPO 1: "Je moet nu juist investeren in de publieke omroep."

Uit een nog niet gepubliceerde Kamerbrief in handen van het AD blijkt dat het aantal omroepen wordt teruggebracht van elf naar vijf zogeheten 'omroephuizen'. De ledengrens van 100.000 leden – ooit essentieel voor het bestaansrecht van een omroep – verdwijnt ook. Toetreding van nieuwe omroepen tot het publieke bestel wordt onmogelijk, en de vijf 'omroephuizen' die na de bezuinigingen overblijven moeten er zelf op toezien dat verschillende maatschappelijke geluiden worden vertegenwoordigd.

De hervormingsplannen moeten een bezuiniging van 156 miljoen euro helpen realiseren, maar er zullen nog meer maatregelen genomen moeten worden om die bezuinigingen te dekken. "Het is onvermijdelijk dat het programma-aanbod geraakt zal worden", stelt Bruins in zijn brief.

'Dit is exorbitant bezuinigen'

Yoeri Albrecht, directeur van debatcentrum De Balie, spreekt van een fundamentele bedreiging. "Je moet nu juist investeren in de publieke omroep, niet bezuinigen", stelt hij. "Ik denk dat iedereen langzamerhand wel doorheeft dat de democratie op allerlei plekken in de wereld onder druk staat, ook bij ons. Een van de belangrijkste grondstoffen voor een goedwerkende democratie is goede nieuwsvoorziening en waarheidsvinding."

Als het NPO-aanbod schraler wordt, zou er bovendien een kennishiaat kunnen ontstaan onder kiezers, aldus Albrecht. "We hebben een one man, one vote-systeem in dit land, dus iedereen moet zich goed kúnnen informeren. We willen toch geen democratie waarin alleen mensen die een NRC-abonnement kunnen betalen goed geïnformeerd zijn, of waarin kiezers afhankelijk zijn van social media?"

Presentator Joris Linssen, bekend van onder meer het KRO-NCRV-programma Hello Goodbye, is niet tegen de gedachte van een efficiëntere structuur. "In wezen kun je best wel wat bezuinigen, lijkt mij ook. Het hele idee van die vijf omroephuizen lijkt me helemaal niet zo gek", zegt hij. Een bezuiniging van 156 miljoen voelt volgens Linssen echter als een "aanval". "We zijn echt al bevoorrecht in Nederland dat we zo’n goedkope, goede publieke omroep hebben. Dit is echt exorbitant, extreem veel bezuinigen. Dit is gewoon een aanval."

Verstrooiing: essentieel of niet?

Als de NPO aanbod moet wegbezuinigen, is het goed mogelijk dat entertainmentprogramma's geschrapt worden. Volgens Linssen is dat betreurenswaardig: "De NPO werkt met een soort sandwichformule. Er zijn programma's die een groot publiek aanspreken, maar niet zozeer bijdragen aan een missie. Die je echter hard nodig om te zorgen dat mensen naar andere NPO-programma's gaan kijken. Dat zou je de 'binnenhaalprogramma’s' kunnen noemen."

Albrecht wijst erop dat het niet uitmaakt wat mensen kijken bij de NPO, zolang ze daarmee toegang houden tot betrouwbare informatie. "Het is net zo essentieel als een onafhankelijke rechtspraak."

Momenteel wordt bij alle publieke omroepen – met uitzondering van de NOS – actie gevoerd tegen de bezuinigingen. Op 14 april debatteert de Tweede Kamer over de OCW-begroting, waarin ook de plannen voor de publieke omroep zijn opgenomen.