Amerikanen naar Rusland, staakt-het-vuren niet eerder zo dichtbij: 'Bal ligt bij Moskou'
Amerikaanse onderhandelaars zijn onderweg naar Rusland, meldt president Donald Trump. Ze gaan daar praten over een voorstel voor een staakt-het-vuren van dertig dagen in Oekraïne. De regering in Kiev is al akkoord gegaan. "Maar of de wapens gaan zwijgen, blijft de vraag", zegt defensiespecialist Peter Wijninga.
"Onze mensen zijn op dit moment onderweg naar Rusland en hopelijk lukt het om een wapenstilstand met Rusland te bereiken. Als dat lukt, dan zal het bloedbad met 80 procent afnemen. Want een bloedbad, dat is het", zei Trump gisteren in het Witte Huis.
Amerikaanse en Oekraïense delegaties bespraken het voorstel dinsdag in Saudi-Arabië. Zij maakten na het urenlange overleg bekend dat Oekraïne akkoord was. De VS meldden daarna snel in overleg te zullen gaan met Rusland.
De Oekraïense president Volodimir Zelenski, die niet bij het overleg in Saudi-Arabië was, zei dat de Oekraïense bereidheid om aan het staakt-het-vuren deel te nemen, aantoont dat zijn land vrede wil. De vraag is dus hoe Rusland reageert. Het Kremlin zei woensdag in een eerste publieke reactie in afwachting te zijn van informatie van de Verenigde Staten.
“Wat duidelijk is, is dat er een totaalbestand moet komen. Dat betekent een staakt-het-vuren op de grond, op zee en in de lucht.”
"Een woordvoerder van het Kremlin wilde niet op de zaken vooruitlopen", zegt defensiespecialist Wijninga in Goedemorgen Nederland op NPO 1. Rusland wil eerst weten wat Oekraïne en de VS hebben besproken. "Dat weten wij ook niet precies. Maar wat wel duidelijk is, is dat er een totaalbestand zou moeten komen. Dat betekent een staakt-het-vuren op de grond, op zee en in de lucht van dertig dagen."
'Bestand kan lang duren'
In die periode moet vervolgens worden gesproken over een uitbreiding van het bestand en mogelijk zelfs vrede, vertelt Wijninga. Oekraïne zal aandringen op een gevangenenruil en de vrijlating van de duizenden kinderen die Rusland sinds de oorlog uit Oekraïne heeft meegenomen. "Het zijn dingen waar Rusland 'ja' op moet zeggen. De bal ligt nu heel duidelijk bij Moskou."
Wijninga denkt dat president Vladimir Poetin op zijn beurt zal aandringen op het verder opschuiven van de bestandslijn. Rusland heeft vier oblasten geannexeerd, maar niet volledig. "Van Donetsk heeft hij een derde niet in handen, van Luhansk heeft hij tien procent niet en ook Zaporizja en Cherson heeft hij niet volledig veroverd. Het kan heel goed zijn dat Poetin wil dat de bestandslijn verder naar het Westen wordt opgeschoven, maar dat zal Oekraïne nooit accepteren. Het kan dan lang duren voordat er een daadwerkelijk bestand ontstaat."
Trump voert druk op Poetin op
Om Rusland naar de onderhandelingstafel te bewegen, is mogelijk druk op Washington nodig, denkt Wijninga van denktank HCSS. "We hebben met uitspraken van Trump gezien dat dat kan gebeuren. Hij heeft ook gezegd dat ze financieel de duimschroeven kunnen aandraaien. Politiek en diplomatiek voert hij de druk dus al op. Dat is een tegenvaller voor Rusland, nadat ze vorige week dachten 'kat in het bakkie'."
“Trump lijkt gedraaid en dat is toch ook wel te danken aan Europese inzet op de achtergrond.”
Na een ruzie tussen Trump en Zelenski in het Witte Huis kondigde Amerika aan de wapenleveranties aan Oekraïne te pauzeren. Nadat Zelenski zei de mineralendeal met Amerika te willen sluiten en de landen in Saoedi-Arabië spraken over een staakt-het-vuren, lijkt de lucht geklaard. "Trump lijkt gedraaid en dat is toch ook wel te danken aan Europese inzet op de achtergrond."
In Saoedi-Arabië werd namelijk gesproken over het voorstel dat mogelijk door Engeland is bedacht, zegt Wijninga. "De Britse veiligheidsadviseur Jonathan Powell is voordat de Oekraïense delegatie afreisde naar Saudi-Arabië, in Kiev geweest en hij heeft daar een conceptplan neergelegd. Over dat plan is gesproken in Saudi-Arabië."
Hoewel Europa dus niet aan de onderhandelingstafel zit, wordt op de achtergrond dus invloed uitgeoefend. "Dat is vooral dankzij het leiderschap van de Britse premier Keir Starmer, die daardoor in het Europese verband misschien wel als de leider van de coalitie kan gaan optreden", zegt Wijninga.
Steve Witkoff
Er zijn geen details gedeeld over het team dat namens Washington onderweg is naar Rusland. Het Witte Huis meldde wel dat Trumps gezant Steve Witkoff later deze week naar Moskou gaat voor overleg over een staakt-het-vuren. Witkoff was daar vorige maand ook al.
"Hij is de man die ook de deal tussen Israël en Hamas heeft gesloten", zegt Wijninga. "Een makelaar, maar dan moet je ook kunnen onderhandelen." Poetin heeft vanochtend laten weten dat hij vanmiddag de pers te woord staat. "Moskou zal dit voorstel zeker bestuderen."