Europese leiders bespreken investering van 800 miljard euro in defensie: 'Een verdeeld Europa, is een zwak Europa'
De Europese Commissie wil fors investeren in defensie, nu de geopolitieke verhoudingen wereldwijd razendsnel veranderen. Donderdag bespreken Europese regeringsleiders het ReArm Europe-voorstel, bedoeld om Europa in de toekomst defensief weerbaarder te maken.
Eerder deze week presenteerde Europese Commissievoorzitter Ursula von der Leyen het zogeheten ReArm Europe-plan. Er moet 800 miljard euro worden uitgetrokken om de Europese defensie te versterken. "Het is een mooi bedrag, maar er zitten wel wat kanttekeningen aan", duidt journalist Stefan de Vries in Goedemorgen Nederland op 1.
De Vries, gespecialiseerd in Europese verslaggeving, legt uit dat 150 van de 800 miljard euro bedoeld is als lening. "De Europese Commissie wil dit bedrag lenen van de kapitaalmarkt, van beleggers en spaarders. Dat wordt weer uitgeleend aan de lidstaten, maar alleen als minimaal twee lidstaten iets ondernemen."
Die andere 650 miljard euro moet worden opgehoest door de lidstaten afzonderlijk. Er moet in de plannen per lidstaat 1,5 procent van het nationaal inkomen extra worden besteed aan Defensie, bovenop de huidige uitgaven. Voor Nederland betekent dat er 16 miljard per jaar bij de Defensiebegroting moet. "Dat wordt een nationale strijd die leiders moeten leveren."
Donderdag staat de vraag centraal of landen hiermee akkoord gaan. De Vries verwacht dat de Hongaarse leider Viktor Órban dwars gaat liggen. "De nood is veel hoger dan vorig jaar. Órban heeft woensdag gedineerd met Macron, misschien is daar wat uitgekomen, maar ik denk het niet. En dat is ook precies waar Rusland, China en de Verenigde Staten op gokken: dat Europa verdeeld is. Een verdeeld Europa is een zwak Europa, terwijl een verenigd Europa het sterkste blok ter wereld is. Dat weten die andere mogendheden ook."
Toch kan de EU ook zonder Hongarije doorpakken, stelt De Vries. "Een nieuw fonds vereist unanieme instemming, maar lidstaten kunnen besluiten om buiten de EU-structuur om samen te werken. Dan doen bijvoorbeeld 25 of 26 landen mee in plaats van alle 27. Er zal hoe dan ook een manier gevonden worden om Oekraïne te helpen."
De versnippering van Europese legers en wapensystemen is volgens De Vries een groot probleem. "Door dat te harmoniseren, kun je al heel veel geld besparen. Er worden vandaag (donderdag, red.) niet echt formele besluiten genomen, maar het is wel een heel belangrijk signaal als de meeste leiders zeggen dat we echt deze stap gaan maken. Als er eensgezindheid is aan het einde van de dag, is dat enerzijds een signaal naar Amerika dat we onze eigen boontjes gaan doppen. Maar ook naar Rusland dat er niet met ons te sollen valt en dat we het heel serieus gaan aanpakken."
Premier zonder politieke boodschap
Volgens De Vries is het zorgelijk dat Geert Wilders, de leider van de grootste coalitiepartij PVV, zich heeft aangesloten bij de nieuwe nationalistische en anti-Europese fractie Patriots for Europe. "We hebben in de Tweede Kamer een grote partij die niet opkomt voor het belang van Europa en daarmee dus eigenlijk ook niet voor het belang van Nederland. Het probleem dat Nederland ook in Europa heeft, is dat we een premier hebben die geen heel duidelijke boodschap heeft, ook omdat hij niet politiek is."
Nederland bewijst dat Europese militaire samenwerking al goed kan werken, betoogt De Vries. "De Belgische en Nederlandse marine werken al jaren bijna geïntegreerd samen en de Nederlandse krijgsmacht is nagenoeg helemaal geïntegreerd in de Duitse. Die samenwerking werkt al heel goed." Met politici die "maar doen alsof ons leger gaat verdwijnen" kan de Europa-specialist niets. "Als we niet meer naar samenwerking toewerken, zullen we verdwijnen."