Nederlands succes op politiek gekleurde Oscars: 'Ik bid voor een veilige, vrolijke en meer inclusieve wereld'

De film Anora is in de nacht van zondag op maandag de grote winnaar geworden bij de uitreiking van de Oscars. Volgens filmjournalist Merel van Baal keken we naar een politiek getint feestje. "De Oscars is een goede graadmeter voor wat er politiek aan de hand is. Hoe rechtser de politiek in Amerika wordt, hoe linkser de Oscars."

Zo kreeg de Amerikaanse president Donald Trump een flinke veeg uit de pan. "De filmmakers en acteurs zijn links, liberaal, het zijn vooral Democraten. Ze willen altijd laten zien dat ze aan de goede kant van de geschiedenis staan", zegt Van Baal in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

"Het is altijd al wel een politieke show, vanwege de speeches die gegeven worden of door het stemgedrag. De films die dit jaar waren genomineerd, zijn heel feministisch, het waren queer-verhalen, verhalen over oorlog en racisme. Het zijn allemaal verhalen die eigenlijk een soort protest zijn tegen de rechtse politiek in Amerika."

De Oscaruitreiking vond plaats in het Dolby Theatre in Hollywood. "Wij zien Amerika als één land, maar het zijn allerlei staten en Los Angeles is over het algemeen heel erg links", zegt Van Baal. "Het is wel een reden waarom veel mensen niet meer kijken. Mensen die wat rechtser zijn, vinden dit verschrikkelijk. De tweedeling in Amerika zie je heel erg rond de Oscars."

Dat politiek en de filmwereld hand in hand gaan, werd meermaals duidelijk. Presentator van de Academy Award, zoals de Oscars officieel worden genoemd, Conan O'Brien, gaf de Amerikaanse president Trump een veeg uit de pan. "Anora heeft een goede avond. Twee Oscars al in de pocket. Ik denk dat Amerikanen opgewonden zijn dat iemand eindelijk opstaat tegen een machtige Rus", grapte hij.

"Er werd voorzichtig om gelachen", zegt Van Baal. Anora is een film over een jonge sekswerker uit New York, die trouwt met de zoon van een oligarch. "De film gaat over de macht van rijke Russen op hardwerkende Amerikanen. Het was de grote winnaar van de avond." De tragikomedie van regisseur Sean Baker won de beeldjes voor beste film, regie, scenario, montage en actrice (Mikey Madison).

'Ik bid voor een veilige, vrolijke en meer inclusieve wereld'

Het beeldje voor beste acteur ging naar Adrien Brody. Hij werd bekroond voor zijn rol in The Brutalist als Joodse architect die zich na de Tweede Wereldoorlog in de VS vestigt. "Ik sta hier weer om aanhoudende trauma's en gevolgen van de oorlog en systematische onderdrukking, antisemitisme en racisme te vertegenwoordigen", zei hij op het podium. "Ik bid voor een veilige, vrolijke en meer inclusieve wereld."

Brody won zijn tweede Oscar, eerder werd hij onderscheiden voor zijn rol in The Pianist. "Hoe erg dat hij 22 jaar geleden met The Pianist dit verhaal moest vertellen en nu weer. Het blijft relevant", zegt Van Baal, die benadrukt dat films niet alleen winnen vanwege hun (politieke) boodschap. "Ik kan niet zeggen dat het puur politiek is. De films moeten ook heel goed zijn."

Vooral het beeldje voor beste actrice kwam als een verrassing. Demi Moore leek de favoriet te zijn in deze categorie, voor haar rol in The Substance. De horrorkomedie ontving wel de prijs voor beste make-up.

Halina Reijn

De erotische thriller Babygirl van Halina Reijn, over een invloedrijke CEO die een affaire begint met een jonge man, was niet genomineerd. "Het zou fantastisch zijn geweest, ik had het haar van harte gegund", zegt Van Baal. "Halina Reijn doet het hartstikke goed in Amerika en maakt prachtige films die heel veel vragen oproepen en belangrijk zijn. Babygirl had zeker in het klimaat van de Oscars gepast."

Maar de concurrentie was moordend. "Als je een top tien had gemaakt, zat Babygirl daar waarschijnlijk wel in. Maar wel op plek acht of negen." Bovendien blijft seks in Amerika een taboe. "Zelfs bij de liberalen in een puriteins land blijft het allemaal een beetje bekrompen. Bij seks denken Amerikanen nog altijd: 'o mijn God, wat gebeurt er?'"

Nederlands succes was er overigens wel, met de korte film Ik ben geen robot van regisseur Victoria Warmerdam. De film waarin een vrouw vermoedt dat zij een robot is werd onderscheiden met het beeldje voor beste korte film. De andere Nederlandse kanshebber, de animatiefilm Wander to Wonder van regisseur Nina Gantz, viste naast het net.

De musical Wicked kreeg twee beeldjes, voor beste kostuums en production design. Een opvallende onderscheiding was de Oscar voor beste documentaire. Deze ging naar de omstreden film No Other Land. De makers legden sinds 2019 de Israëlische verwoestingen van de nederzettingen op de Westelijke Jordaanoever vast.

Conclave

De grote winnaar van de avond was dus Anora, die eerder ook de Gouden Palm won op het Filmfestival van Cannes. "Je moet deze film echt gezien hebben", zegt Van Baal, die ook The Brutalist tipt. "Hij is lang en heel zwaar, maar erg mooi. Als het op een zaterdagmiddag regent: ga erheen."

Ze vindt het jammer dat Conclave niet in de prijzen viel. "Een hele gave film over het kiezen van een nieuwe paus." Die film werd bovendien plots actueel. "De paus ligt in het ziekenhuis, wie weet gaan we het binnenkort echt meemaken."