Oud-landbouwminister: 'Wiersma, maak adviezen voor stikstofbeleid openbaar'

Voormalig landbouwminister Cees Veerman (CDA) vindt dat minister Femke Wiersma het wetenschappelijk rapport waarop zij haar stikstofplannen baseert openbaar moet maken. "Als je het niet laat zien, doet dat vermoeden dat er iets achter zit. Maak het openbaar", zegt Veerman in het radioprogramma Sven op 1. 

Wiersma (BBB) kondigde vorige week aan dat ze de zogenoemde rekenkundige ondergrens voor stikstof wil verhogen. Stikstofneerslag onder die grens geldt als verwaarloosbaar. De uitstoters daarvan hoeven dan geen vergunning aan te vragen. Een hogere grens betekent dus dat er meer werk kan worden uitgevoerd waarbij stikstof vrijkomt. 

De landbouwminister zegt dat ze zich baseert op wetenschappelijke inzichten, maar volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) is er helemaal geen wetenschappelijke onderbouwing dat de ondergrens voor de uitstoot van stikstof omhoog kan. 

Het RIVM noemt de plannen van Wiersma "een beleidskeuze. Maar dan krijg je meer stikstof. En we halen de wettelijke doelen nu ook al niet. De opgave wordt dan nog groter". Het RIVM heeft de minister geadviseerd, maar zegt niet te weten welke adviezen Wiersma nog meer heeft gekregen.

Luister dit gesprek terug als podcast. De tekst gaat hieronder verder.

Ook wetenschappers en onderzoeksinstellingen die door het ministerie zijn geraadpleegd, nemen inmiddels afstand van de claim over de ondergrens. Zij weten bovendien niet hoe hun bijdragen zijn gebruikt door de minister, melden zij vandaag aan de NOS. Veerman, die tussen 2002 en 2007 minister van Landbouw was, vindt dat de landbouwminister de adviezen daarom openbaar moet maken.

'Maak het openbaar, laat het zien'

"Wetenschap houdt zich bezig met het verkleinen van onzekerheden. We weten het steeds preciezer, maar we weten het nooit zeker. De wetenschap is in principe voorlopig. Dus je moet altijd zoveel mogelijk mensen de mogelijkheid geven om te controleren wat anderen gedaan hebben, om vast te stellen of ze hun werk goed gedaan hebben", zegt Veerman. "Dus moet je zo'n rapport ter beschikking stellen."

"Maak het openbaar. Laat het zien", roept Veerman Wiersma op. "Kennelijk heeft het RIVM het wel gezien en zij nemen afstand. Ik kan het niet beoordelen, maar de normale wetenschappelijke praktijk is: je laat het zien. Als je het niet laat zien, dan is dat een beetje vreemd en het verheldert de politieke discussie niet. Het doet vermoeden dat er iets achter zit. Je moet open en eerlijk zijn."

'Het ruikt een beetje naar boerenbedrog'

Wiersma wil haar plannen voorleggen aan de Raad van State en de bestuursrechter. Als de nieuwe regels worden ingevoerd voordat zij een oordeel hebben gegeven, kan het beleid later mogelijk weer aangepast worden. Veerman vindt dat de minister moet wachten op de adviezen. "Tenzij je het risico wil nemen en het op goed geluk doet. Dat is toch een beetje va-banque spelen."

Hij waarschuwt de minister boeren niet verder in onzekerheid te brengen. "Als je nu weer iets over hen uitstort wat misschien hoop geeft, maar ook weer onzekerheid, dan is het onverantwoord om dit soort strohalmen aan te bieden."

Veerman vindt dat Den Haag boeren "het eerlijke verhaal" moet gaan vertellen. "Het is een illusie om te verwachten dat je de huidige omvang van intensieve veehouderij kunt handhaven in de toekomst. Het ruikt een beetje naar boerenbedrog. Dat moet je niet doen. Je moet eerlijk tegen de mensen vertellen wat de omstandigheden zijn die de komende jaren in ons land gaan gelden."

"Dan kunnen boeren daar hun berekeningen en plannen op maken", zegt de oud-bewindsman. "Het doet pijn, het is lastig; allemaal waar. Maar als je niet het eerlijke verhaal vertelt, houd je ze in het ongewisse. Wat dat doet met gezinnen, is onvoorstelbaar. We moeten de waarheid vertellen."