Bontenbal hekelt Van der Plas: 'Je kunt niet driekwart jaar naar vorige kabinetten wijzen'

CDA-leider Henri Bontenbal vindt dat BBB-leider Caroline van der Plas moet stoppen met het wijzen naar voorgaande kabinetten. "Dat kun je een paar weken blijven doen, maar niet na driekwart jaar. Als je verkiezingen wint, moet je verantwoordelijkheid nemen", zegt Bontenbal in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

De rechter oordeelde woensdag dat de Staat voor eind 2030 moet zorgen dat op de helft van de stikstofgevoelige natuur niet meer stikstof neerkomt dan deze aankan. Anders dreigt er een dwangsom van 10 miljoen euro. 

Van der Plas vindt niet dat het huidige kabinet schuld heeft aan de terechtwijzing van de Staat door de rechter over het stikstofbeleid. "Vorige kabinetten hebben ons in wet- en regelgeving helemaal klemgezet", zei ze. "Dat is waar de rechter aan toetst." Zij spreekt evengoed van een "stevige uitspraak", die zij goed gaat bestuderen.

Bontenbal erkent dat het CDA in het verleden niet snel genoeg handelde op het gebied van landbouw. "We hebben getreuzeld", geeft hij toe. Zo zei toenmalig CDA-leider Wopke Hoekstra dat 2030 "niet heilig" is. "Wij hebben verkiezingen verloren en geleerd van onze fouten. We gingen naar vijf zetels en misschien zijn we ook voor dit gedrag afgestraft."

Bontenbal benadrukt dat Van der Plas niet kan blijven wijzen naar vorige kabinetten. "Je kunt dat een paar weken blijven doen, maar niet na driekwart jaar. Als je verkiezingen wint, moet je verantwoordelijkheid nemen", zegt hij.

"Caroline van der Plas heeft verkiezingen gewonnen met de belofte dat het allemaal anders kon en relatief makkelijk zou zijn." Maar eenmaal aan de macht, blijkt het moeilijker om die waar te maken, zegt Bontenbal. "De boeren staan nu weer met de rug tegen de muur."

'De plannen zijn in één keer in de prullenbak gekieperd'

De rechter benoemde in zijn uitspraak dat het huidige kabinet maatregelen die door zijn voorganger waren bedacht, heeft teruggedraaid. Mede daardoor is er onvoldoende zekerheid dat de doelen voor vermindering van de stikstofuitstoot, zoals ook vastgelegd in het coalitieakkoord, ook echt worden gehaald.

"De plannen die er lagen, in het Nationaal Programma Landelijk Gebied, waren misschien ook niet perfect, maar er gebeurde wat", zegt Bontenbal. "Provincies waren aan de slag. De plannen zijn in één keer in de prullenbak gekieperd. 25 miljard euro is in één keer weg. Dat is geld waar wij als CDA ook voor geknokt hebben."

Hij gaat verder: "Vervolgens hebben wij de afgelopen maanden gezegd: oké, pak dan een deel van het klimaatfonds en stel dat beschikbaar voor transitie bij de boeren. Je kunt het CDA niet verwijten dat wij niet eerlijk zijn geweest en ook niet dat we geen pogingen hebben gewaagd om het verder te helpen."

'Zeggen dat het allemaal anders kan is niet genoeg'

Van der Plas interpreteert de uitspraak van de rechter als een signaal dat het kabinet zich niet aan de wet houdt. "Dus wat doe je? Dan ga je nieuwe wetgeving maken." Daar is niets geks aan volgens de politica. "Er worden hier heel vaak wetten veranderd." Ze noemt de wetten tegen kinderarbeid en voor vrouwenkiesrecht als voorbeelden.

Ze wijst erop dat de huidige wetgeving te streng is. Bontenbal is het met haar eens. "Het is niet alleen de BBB die dit raar vindt, Kamerbreed wordt dit zo ervaren", zegt hij over de strikte normen. "Maar als je vindt dat de wet niet werkt en je wijst daar maandenlang op, ook tijdens de verkiezingen, dan moet je, als je eenmaal in het kabinet zit en een minister levert, met voorstellen komen om de wet aan te passen."

Maar, waarschuwt Bontenbal: "Zeggen dat het allemaal anders kan, het oude beleid in de prullenbak gooien en niet met een beter plan komen, is niet genoeg. Zeggen dat er een nieuwe wet moet komen, ontslaat je niet van de verantwoordelijkheid om nu actie te ondernemen."