Grote zorgen over toekomst NAVO en EU na decreten Trump: 'Dit is nog maar het voorgerecht'
Kersvers president van Amerika Donald Trump heeft kort na zijn aantreden zijn krabbel gezet onder het terugtrekken uit het Klimaatverdrag van Parijs. Ook stapt Amerika uit de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Diplomatiedeskundige Robert van de Roer maakt zich het meeste zorgen over de toekomst van de NAVO en de Europese Unie. "Dit is nog maar het voorgerecht. Er komt veel zwaarder weer aan voor Europa."
Trump ondertekende na zijn beëdiging meer dan veertig decreten en trok 78 decreten in die de afgelopen jaren waren uitgevaardigd. In 2017, vlak na de inauguratie van Trump voor zijn eerste presidentstermijn, vaardigde hij in de eerste week nog 'slechts' vijf decreten uit. Joe Biden hield het in 2021 op 24 decreten.
"Het is een herhaling van zetten", zegt Van de Roer in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "Trump is een wereldleider die à la carte opereert en weinig heeft met multinationale organisaties zoals de Verenigde Naties. Het moet allemaal in het belang van Amerika zijn."
Het terugtrekken uit het Klimaatverdrag van Parijs hoeft niet direct schade op te leveren voor Europa. "Want toen Trump zich voor het eerst terugtrok, is het Klimaatakkoord gewoon blijven bestaan en is Biden daar weer ingestapt." In het akkoord spraken landen af dat de opwarming van de aarde ruim onder de twee graden Celsius moet blijven.
Andere decreten van Trump
In zijn inauguratiespeech kwam Trump met een waslijst aan maatregelen, waaronder het uitroepen van de noodtoestand aan de grens met Mexico. Kartels worden vanaf nu aangemerkt als terroristische organisaties, er wordt gratie verleend aan de Capitoolbestormers en hij riep tevens een energiecrisis uit.
Daarnaast moet het Panamakanaal weer in Amerikaanse handen komen, wil hij als eerste land de Amerikaanse vlag op Mars planten en verandert hij de Golf van Mexico in de Golf van Amerika. Ook benadrukt hij dat vanaf nu in Amerika slechts twee geslachten bestaan: man en vrouw.
Weinig tijd
De reden dat Trump het gaspedaal flink intrapt, komt volgens Van de Roer omdat de president relatief weinig tijd heeft om zijn plannen door te voeren. "Volgend jaar zijn er alweer verkiezingen in het Huis van Afgevaardigden en de Senaat. Dan kunnen nieuwe mensen aantreden en kan de meerderheid voor Trump weg zijn."
“De eerste decreten van Donald Trump zijn nog maar het voorgerecht. Er komt veel zwaarder weer aan voor Europa.”
Het terugtrekken uit de WHO is vooral vanwege budgettering van de Trump-regering, vervolgt hij. "Dit zorgt voor ruis op de lijn. Onzekerheid en instabiliteit. Mensen die geloven in Amerika als het grote voorbeeld, zullen denken dat dit voor hun ook een kans is om eruit te stappen."
Trump als vredesstichter?
In zijn inauguratiespeech gaf de president aan dat hij een "vredesstichter" wil zijn en "iemand die eenheid brengt". Daaropvolgend plaatste de president van Oekraïne, Volodimir Zelenski, een video op X waarin hij aangaf dat zijn land er klaar voor is om samen te werken met Amerika. "Om vrede te stichten, echte vrede." Hij noemt dit een "kans die gepakt moet worden".
"Het gaat om het vleien", reageert Van de Roer. "Daarom was het slim dat NAVO-chef Mark Rutte meteen naar Trump is toegegaan. Daar hebben Europeanen de boodschap afgegeven dat het geen 'Kaboel-2' moet worden", doelend op de terugtrekking van Amerikaanse troepen uit Afghanistan in 2021 en de herovering van de macht door de Taliban. "Je kunt je simpelweg niet terugtrekken uit Oekraïne."
Trump is daar gevoelig voor, zegt hij. "Hij wil niet geassocieerd worden met nederlagen. Trump is misschien zelfs bereid om veiligheidsgaranties te geven aan Oekraïne. Dan zal Europa daar wel voor moeten betalen, maar dat Trump Oekraïne simpelweg weggeeft aan Vladimir Poetin, wordt nul kans toegedicht."
Nobelprijs voor de Vrede
Trump gaf voorafgaand aan zijn inauguratie meermaals aan de oorlog tussen Rusland en Oekraïne binnen 24 uur te kunnen stoppen. Dat werd later een maand, nu zegt hij dat hij de oorlog binnen zes maanden kan beëindigen.
"Dat is niet realistisch", onderstreept Van de Roer. "Als het proces maar op gang komt. Trump wil een Nobelprijs voor de Vrede verdienen, maar of het daartoe komt is maar de vraag. Hij heeft wel door dat hij Poetin niet moet laten winnen, want dan winnen China en Iran ook."