Staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas door druk Donald Trump, zegt defensie-expert

Het naderende staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas is deels dankzij aankomend president van Amerika Donald Trump. Dat zegt defensie-expert Peter WIjninga in Goedemorgen Nederland op NPO 1. "De druk is opgevoerd door de Amerikanen, met name door de vertegenwoordiging van Trump."

Een staakt-het-vuren in de Gazastrook is nog dichterbij na een "doorbraak" in Qatar, melden ingewijden dinsdag aan persbureau Reuters. De Amerikaanse president Joe Biden zei maandag al dat Israël en Hamas "op het punt staan" om een akkoord te sluiten.

De gesprekken tussen Israël en Hamas in Doha werden volgens ingewijden bijgewoond door zowel vertegenwoordigers van de regering-Biden als door ambtenaren van aanstaand president Trump. Israël en Hamas zouden maandag een conceptovereenkomst onder ogen hebben gekregen. Wat de nachtelijke "doorbraak" precies is geweest, wordt niet duidelijk.

"Er zou een bestand komen van 42 dagen en een uitruil van gijzelaars met Palestijnse gevangenen", weet defensie-expert van HCSS Peter Wijninga. The Times of Israel meldde maandag dat in de conceptovereenkomst gesproken wordt over het vrijlaten van 33 Israëlische gijzelaars in de eerste fase. "Dat zou een belangrijk punt zijn waarop de Israëli's akkoord gaan. Maar er zijn nog wel wat heikele obstakels waar over verder gesproken moet worden."

Druk van Donald Trump

Dat het nu tot een staakt-het-vuren komt, is dankzij druk vanuit Washington, vertelt Wijninga. "Met name door de vertegenwoordiging van Trump, die samen met de vertegenwoordiging van president Biden aan tafel heeft gezeten. Het team van Trump heeft gezegd: 'Jongens, kom op. Het moet nu afgelopen zijn. Jullie moeten tot een akkoord komen, het liefst voor de inauguratie'."

Dat is een streep door de rekening van de Israëli's, zegt Wijninga. "Zij hadden gedacht dat Trump naar Israël toe veel toeschietelijker zou zijn. Maar in feite heeft Trump Israël de macht aangezegd: 'Je tekent nu een akkoord en anders komen er moeilijkheden'."

Valt het kabinet van Netanyahu?

Als het tot een bestand komt, heeft dat mogelijk grote gevolgen voor de binnenlandse politiek in Israël.  "Het probleem is dat de extreemrechtse coalitiepartners van Benjamin Netanyahu mordicus tegen elke deal zijn en eigenlijk gewoon door willen vechten. Dat is lastig, want de Likoed, de partij van Netanyahu, is best genegen om over een deal te praten."

"Ook de oppositie in de Knesset, het parlement van Israël, wil de deal. Daarmee is er een meerderheid die de deal wil accepteren, terwijl de extreemrechtse coalitiepartners er tegen zijn. Dat zou kunnen betekenen dat het kabinet valt, maar de deal wel doorgaat", aldus Wijninga. 

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken liet weten dat Hamas aan zet is. Hamas heeft inmiddels laten weten klaar te zijn om een deal te sluiten. Onderhandelaars komen dinsdag opnieuw bijeen in de hoop het akkoord rond te krijgen. Al meer dan een jaar wordt gesproken over een staakt-het-vuren in de Gazastrook.

'Biden was al heel lang bezig'

Mocht het tot een deal komen, zal Trump zichzelf op de borst kloppen, denkt Amerikakenner Carol Rock. Maar volgens haar is het niet zo dat Trump alle eer verdient. "Biden was achter de schermen al heel lang bezig met een staakt-het-vuren. Voor hem is het belangrijk dat nog voor hij het Witte Huis verlaat, hij zijn stempel zou kunnen drukken op een akkoord. Trump wil met de eer kunnen strijken."

Rock vergelijkt de situatie met de laatste weken van toenmalig president Jimmy Carter in 1979, toen de Amerikaanse ambassade in Iran werd gegijzeld. "Tot op het laatste moment heeft hij er alles aan gedaan om tot een deal te komen en de gijzeling te beëindigen. Tot de inauguratie van Ronald Reagan is dat niet gelukt. Een uur nadat Reagan president was, werd de handtekening gezet, zo viel het onder zijn staat van dienst. Het ziet ernaar uit dat nu hetzelfde gaat gebeuren."