Mpox-besmetting in Nederland kwestie van tijd: 'Heel waarschijnlijk'

Het is een kwestie van tijd voor de eerste besmetting met het mpox-virus in Nederland wordt gemeld. Dat zegt viroloog Ab Osterhaus. "Ik denk dat we er rekening mee moeten houden dat we hier ook een geval gaan krijgen. Dat is heel waarschijnlijk." Hij verwacht geen onmiddellijke pandemie, maar waarschuwt dat het gevaar voor het virus serieus genomen moet worden.

In Frankrijk is dinsdag voor het eerst een besmetting gemeld met de nieuwe, besmettelijkere variant van het mpox-virus. De patiënt woont in Bretagne en er zijn voorzorgsmaatregelen genomen. In België werd in december al een besmetting met mpox vastgesteld en in Engeland zijn al vijf besmettingen. 

"We hebben in verschillende Europese landen besmettingen gezien, maar eigenlijk over de hele wereld zien we het gebeuren", zegt Osterhaus over de mpox-besmettingen. "Dat is altijd na contacten met Afrika: mensen die daar vandaan komen en het meebrengen. Het goede nieuws is dat er een vaccin is. Het slechte nieuws is dat er niet voldoende vaccins voor Afrika zijn."

Osterhaus benadrukt dat het in Europa tot nu toe gaat om "sporadische" gevallen. "In Afrika zijn de aantallen kolossaal. We praten over 70.000 gevallen op dit moment."

Toch moeten we het virus, dat vooral rondwaart in Democratische Republiek Congo, serieus nemen, waarschuwt de viroloog. "Met name die nieuwe variant, waar we nu over spreken, wordt gemakkelijk verspreid en is ernstiger. Van de honderd mensen die daarmee geïnfecteerd zijn, overlijdt één tot twee procent. Dat is vrij veel."

'Bij de bron aanpakken'

In Afrika gaat het om een "gigantisch probleem", zegt Osterhaus. Hij vindt dat we het virus bij de bron moeten aanpakken. "Ik denk dat we meer vaccins moeten gaan produceren, al dan niet in Afrika zelf. Hoe dan ook: in Afrika moeten meer vaccins komen. En of we het vaccin wat we hier hebben naar Afrika gaan brengen, is een politieke beslissing." 

In december maakte zorgminister Fleur Agema bekend dat Nederland nog eens 35.000 mpox-vaccins aan landen in Afrika levert waar het virus heerst. Agema wilde aanvankelijk helemaal geen vaccins aan Afrika doneren, uit angst ze vervolgens in Nederland tekort te komen. Maar nadat deskundigen oordeelden dat een grote uitbraak in Nederland onwaarschijnlijk is, deed ze het toch. 

Bij kleinere uitbraken in Nederland, bijvoorbeeld alleen onder groepen van wie al bekend is dat ze daarop risico lopen, zijn hooguit 45.000 vaccins nodig. Nederland had er 100.000 op voorraad, maar eerder in december werden er al 13.200 naar Rwanda verscheept.

Osterhaus is daar blij mee. "Ik denk dat het belangrijk is om vaccins daar te hebben om de zaak in te dammen." Maar, benadrukt hij: "Ook vanuit Europa kunnen we niet alles leveren, dus er moet meer geproduceerd worden. Anders is het in Afrika niet onder controle."

Geen pandemie, wel serieus nemen

Osterhaus houdt op korte termijn geen rekening met een pandemie door mpox. "Maar als je kijkt naar hoe het mensenpokkenvirus is ontstaan, wat we een tijd geleden al hebben uitgeroeid: dat virus is ook overgegaan van knaagdieren op mensen, net als Mpox. Het mensenpokkenvirus is als een milde variant begonnen een steeds erger geworden. We moeten het wel heel serieus nemen."