Kabinet langs de meetlat: ‘Partijen zeiden dat het allemaal anders moest, maar wat we hebben gezien is next level’

Het is het kabinet een jaar na de verkiezingen nog niet gelukt om de belangrijkste beloften waar te maken. Dat concludeert politiek commentator van De Telegraaf Wouter de Winther. "Het gebrek aan ervaring brengt veel amateurisme met zich mee."

"Het kabinet zit er nog maar vierenhalve maand, maar ik heb het gevoel alsof ze er al vier jaar zitten", verzucht De Winther in Goedemorgen Nederland op NPO 1. Hoewel coalitiepartijen PVV, VVD, NSC en BBB zeiden het roer drastisch om te gooien, ziet hij vooral politiek gestuntel.

Vanaf het moment dat de vier coalitieleiders in mei het hoofdlijnenakkoord presenteerden, maken ze geen gelukkige indruk. "Het is een verstandshuwelijk. Dat zie je bij coalities wel vaker, maar dit zijn mensen die ook in hun verkiezingsprogramma iets gemeenschappelijk hadden, bijvoorbeeld op migratie. Toch zijn ze er met tegenzin aan begonnen."

Strengste asielbeleid ooit

Van de belangrijkste verkiezingsbeloften is tot nu toe weinig terechtgekomen. Zo beloofde PVV-leider Geert Wilders "het strengste asielbeleid ooit", met onder meer een asielcrisiswet, het intrekken van de spreidingswet en grenscontroles.

De grenscontroles werden onlangs aangekondigd door minister Marjolein Faber (Asiel en Migratie), maar volgens De Winther ontbreken de nodige middelen om daadwerkelijk extra capaciteit te creëren. "Je ziet dat bij Wilders de koers heel duidelijk is en het beeld duidelijk is wat het zou moeten zijn, maar de resultaten laten op zich wachten."

De asielcrisiswet is door de coalitiepartijen afgeschoten, na bezwaren van NSC en VVD. "Op het intrekken van de spreidingswet zou dit jaar nog spijkers met koppen worden geslagen, maar vorige week schreef minister Faber in een brief dat het opschuift naar volgend jaar. Dat betekent niet dat het niet doorgaat, maar de verwachtingen waren hooggespannen."

Extraparlementair kabinet

NSC-leider Pieter Omtzigt kreeg in mei zijn zin met een extraparlementair kabinet. "Dat is een woord wat Caroline van der Plas (BBB, red.) al niet meer wil horen, omdat er zoveel verwachtingen mee zijn gecreëerd dat het beter en vooral anders zou gaan met dit kabinet", zegt De Winther, die het extraparlementaire sausje nog niet heeft geproefd.

Ontvang jij al onze gratis WNL-nieuwsbrief? Meld je hier aan en mis niets!

"We zouden eindelijk een kabinet met professionals krijgen, die weten hoe ze een land moeten besturen. Nou, ik bied je de afgelopen maand aan om te laten zien hoe er in het kabinet met elkaar wordt omgegaan...Er zijn misschien wel mensen die veel weten over hun aandachtsgebied maar misschien geen goede politici zijn. Politiek is een ambacht. Het is niet iedereen gegeven om daar goed in te zijn. Het stelt teleur."

'Instabiele indruk'

Dilan Yeşilgöz (VVD) beloofde een stabiel landsbestuur, "dat ons veilig houdt en onze vrijheden en manier van leven verdedigt en beschermt". De Winther: "Als één ding is gebleken, is dat het niet echt een stabiele indruk maakt."

Hij gaat verder: "De VVD heeft zich aan deze coalitie overgegeven om in ieder geval stabiel financieel beleid te verzekeren, maar tegelijkertijd om te laten zien dat ze een bestuurderspartij zijn die bereid is om verantwoordelijkheid te nemen. Je kan ze niet ontzeggen dat dat gebeurt, maar ook zij zitten af en toe tenenkrommend te kijken naar wat elders in de coalitie gebeurt."

'BBB meest stabiel'

Van de vier coalitiepartijen is de BBB het meest stabiel gebleken, oordeelt De Winther. "Dat is bijzonder. Mensen dachten toen die partij werd opgericht: het wordt een grote puinzooi. In de Provinciale Staten zijn her en der wat mensen afgevallen, maar Caroline van der Plas en BBB zijn denk ik de meest loyale coalitiepartner. Ze proberen de boel echt bij elkaar te houden. Mona Keijzer in het kabinet en Van der Plas in de Kamer."

Goedemorgen Nederland gemist? Kijk deze uitzending nu hier terug, via NPO Start.

Toch zal het ook voor BBB nog moeilijk worden om de kikkers in de kruiwagen te houden, denkt hij. "Linksom of rechtsom heeft minister Wiersma van Landbouw enorme uitdagingen op haar bordje. Over het mestprobleem is gezegd dat er over heel de linie wordt ingegrepen op het moment dat het niet lukt om goede alternatieve plannen te verzinnen. Dat leidde meteen tot een hoop rumoer in de achterban."

De verwachting is dat het kabinet komend jaar knopen moet doorhakken. "Dan moeten ook BBB en minister Wiersma met de billen bloot. Ook die partij krijgt het dus nog wel om de oren, denk ik."

'Wat we hebben gezien is next level'

De Winther trekt een harde conclusie. "Deze partijen hebben in het vooruitzicht gesteld dat het allemaal anders moest en veel beter kon. Als je kijkt naar de stabiliteit en de omgangsvormen, voor en achter de schermen, dan zijn zij niet voorbeeldig gebleken. Ook eerdere kabinetten hadden zo hun problemen en tekortkomingen, maar wat we de afgelopen maanden hebben gezien is next level."